वर्ष ७९ - चर्चामा रहेको खेल क्रिकेट

काठमाडौं । २०७९ को सुरुआती समय नेपाली क्रिकेटका लागि नयाँ जोस र उमंग बोकेर आएको थियो । वर्षको सुरुमै अन्तराष्ट्रिय क्रिकेट काउन्सिल (आईसीसी)ले नेपालमाथिको प्रतिबन्ध पूर्ण रुपमा फुकुवा गर्यो । नेपालको आधिकारी फ्रेन्चाईज क्रिकेट लिग नेपाल क्रिकेट संघ(क्यान)ले गर्ने घोषणा गर्दा सबैमा उत्साह आएको थियो ।

क्यानले आयोजना गर्ने नेपाल टी–ट्वान्टी लिगको प्रचारमा विश्वकप बिजेता सन्दीप पाटिलदेखि ब्रेट लीसम्मको आगमन भयो । नेपाल टी–ट्वान्टी लिग यो वा त्यो नाममा विवादमा सुरु भएर विवादकाबीच नै समाप्त भयो । खेलका क्रममा फिक्सिङदेखि खेलाडीले तोकिएको पारिश्रमिक नपाएका घटनासम्म बाहिर आए ।

लिग समाप्तिसम्म आईपुग्दा प्रतियोगिता ब्यवस्थापनको सम्पूर्ण जिम्मेवारी पाएको सेभेन थ्री स्पोट्सको वैधानिकतामाथि क्यान स्वयमले शंका व्यक्त गर्यो । नेपाली क्रिकेटमा आमुल परिर्वतनका लागि भनेर सुरु गरिएको लिगले नेपाली क्रिकेटको छबिलाई धुमिल बनायो ।

नेपालले खेलेको एक मात्र विश्वकपमा नेपाललाई छनोट गराउन सफल भएका प्रशिक्षक पुबुदु दासानायकेको दोस्रो कार्यकाल सफल रहन सकेन । एक वर्षका लागि नेपाल आएका पुवुदु ६ महिनामा नै स्वदेश फर्किए ।

मुख्य प्रशिक्षकबाट राजिनामा दिएर जादै गर्दा नेपाली क्रिकेट टिममा व्यापक गुटबन्दी रहेको बताए । उनको स्थानमा आएका भारतका मनोज प्रभाकर पनि राम्रो नतिजा ल्याउन सकेनन् । उनीपनि समय अगावै राजीनामा दिएर स्वदेश फर्किए । प्रभाकरको राजीनामा पनि टिमभित्रको चरम गुटबन्दी नै रहेको थियो ।

२०७९ सालमानै नेपालले सबैभन्दा कम उमेरको कप्तान रोहित पौडेल पायो । रोहितले युएईसँग घरेलु भुमिमा आयोजित तीन खेलको एकदिवसीय अन्तराष्ट्रिय सिरिजमा कप्तानको रुपमा डेब्यु गरे । उनको कप्तानी डेब्यु नेपालको लागि सुखद रह्यो । सो सिरिज नेपालले २–१ को अन्तरले जित्यो ।

२०७८ मा नेपालले जम्मा २७ वटा एकदिवसीय अन्तराष्ट्रिय खेल खेल्यो । जसमा विश्वकप लिग टूमा २४ वटा तथा द्विपक्षिय सिरिजमा ३ खेल खेल्यो । जसमा १३ खेलमा जित, एकमा बराबरी, एक नतिजा बिहिन र ९ खेलमा हार व्यहोरेको थियो ।

२०७८ मा नेपालले पाँच टी–ट्वान्टी अन्तराष्ट्रिय खेल खेल्यो । केन्याविरुद्धको पाँच खेलको सो टी–ट्वान्टी अन्तराष्ट्रिय सिरिज थियो । सो सिरिज नेपालले ३–२ ले जित्यो ।

महिलातर्फ नेपालले पाँच खेलको टी–ट्वान्टी सिरिज आयोजना गरेको थियो । महिला क्रिकेटको अन्तराष्ट्रिय सिरिज नेपालमा पहिलो पटक आयोजना भएको थियो । युगान्डाविरुद्धको सो सिरिज नेपालले ३–२ ले गुमाएको थियो ।

महिला टी–ट्वान्टी विश्वकपको एसियाली छनोटमा नेपाल सेमिफाइनलसम्मको यात्रा गर्न सफल भएको थियो । सेमिफाइनलबाट अघि पुग्न नसकेकाले नेपालले विश्वकपको ग्लोबल छनोटमा स्थान बनाउन सकेन ।

घरेलु प्रतियोगिताको रुपमा प्रधानमन्त्री कप पुरुष एकदिवसीय राष्ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगिता, प्रधानमन्त्री कप महिला टी ट्वान्टी राष्ट्रिय प्रतियोगिता, ललितपुर मेयर्स कप महिला क्रिकेट प्रतियोगिता, यू–१९ राष्ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगिताहरु सम्पन्न भए । यस वर्षबाट सुरु भएको नेपाल टी–ट्वान्टी लिग पनि भविष्य के हुने भन्ने प्रश्नका साथ सम्पन्न भयो ।

एक नाबालिकालाई बलात्कार गरेको अभियोगमा जिल्ला अदालत काठमाडौंले कप्तान शन्दिप लामिछानेलाई पुर्पक्षका लागि थुनामा पठाएको थियो । पुस २८ गते उच्च अदालत पाटनले सन्दीपलाई २० लाख धरौटीमा छाड्न आदेश दिएको थियो । सन्दीप पुस २९ गते धरौटी बुझाएर थुनामुक्त भएका थिए । सन्दीपले थुनामुक्त भए लगत्तै करिब छ महिनापछि अन्तराष्ट्रिय खेल खेलेका थिए । सन्दीपले राष्ट्रिय टिमको प्रतिनिधित्व गर्दै अन्तराष्ट्रिय खेल खेलिरहेका छन् । तर, सन्दीपको मुद्दा अदालतमा चलिरहेको छ ।

नेपाल टी–ट्वान्टी लिगको आयोजनाको सन्दर्भमा बदनाम बनेको क्यानका लागि राष्ट्रिय टिमको उचाईलाई माथिल्लो स्तरमा नै कायम राख्नु चुनौती थियो । रिक्त रहेको मुख्य प्रशिक्षकको जिम्मेवारीमा  मोन्टी देशाई भित्रिए ।

नेपालले करिब १ महिनाको अवधिमा १२ ओडिआई खेल खेल्नु पर्ने थियो । जसमा ९ खेलमा जित हात पारे ओडिआई मान्यता कायम रहने थियो । १२ मध्ये ११ खेल जितेमा विश्वकप छनोट खेल्ने असम्भव जस्तै लाग्ने सम्भावना रहेको थियो । तर नेपालले त्यो असम्भव जस्तै लाग्ने सम्भावनालाई पूरा गर्यो । आगामी जुनमा जिम्बावेमा आयोजना हुने एकदिवसीय विश्वकपमा छनोट हुनुका साथै ओडिआई मान्यता चार वर्षलाई सुरक्षित गर्यो ।

फागुन २ बाट देशाईको वास्तविक परिक्षा सुरु भयो । नेपालले फागुन २ देखि ९ सम्ममा कीर्तिपुरमा आयोजना भएको लिग टू अन्तर्गतको त्रिदेशीय सिरिजमा स्कटल्याण्ड र नामिबियामाथि क्लिन स्विप गर्यो । त्यस्तै सोही महिनाको १५ देखि २२ गतेसम्म युएईमा नेपालले घरेलु टोली र पपुवा न्युगिनीविरुद्ध चार मध्ये तीन खेल जित्यो ।

फागुन २५ गतेदेखि चैत २ सम्म कीर्तिपुर मैदानमा नेपालले पपुवा न्युगिनी र युएईमाथि क्लिन स्विप गरेको थियो । यो जितसँगै नेपालले ओडिआई मान्यता सुरक्षित गर्दै एकदिवसीय विश्वकप छनोटमा समेत स्थान बनायो ।

अन्तराष्ट्रिय क्रिकेटमा बलियो रहँदै आएको नेपालको यू–१९ टोलीले ८ वर्षपछि विश्वकपमा आफ्नो स्थान सुरक्षितनै गर्यो । युएईमा भएको छनोट खेलमा अपराजित रहँदै नेपालले यू–१९ विश्वकपमा ८ औं पटक स्थान पक्का गरेको हो ।

नेपाल टी ट्वान्टी लिगका कारण नेपाली क्रिकेटमाथि लागेको कालो दाग राष्ट्रिय क्रिकेट टिमले एकदिवसीय अन्तराष्ट्रिय मान्यता जोगाएर र एकदिवसीय विश्वकपको छनोटसम्म पुर्याएर पखाल्ने काम गर्यो । सफलता र बदनाम दुवै कारणले वर्ष २०७९ मा नेपाली क्रिकेट चर्चामै रह्यो ।