जसले फेरिदिए नेपाली क्रिकेटको नक्सा

काठमाडौँ । नेपाली क्रिकेट ईतिहासका सर्वाधिक सफल कप्तान हुन्, पारस । नेपाली क्रिकेटले अन्तराष्ट्रिय जगतमा हात पारेका हरेक सफलताको नेतृत्व कप्तान पारसले गरेका थिए ।

करिब १० बर्ष नेपाली टिमको नेतृत्व गरेका पारसले मंगलबार आश्चार्यजनक रुपमा कप्तानबाट राजीनामा दिए ।

अन्तराष्ट्रिय क्रिकेट परिषद आईसीसीले नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान)को निलम्बन सशर्त फुकुवा गरेको २४ घण्टा नबित्दै पारसले कप्तान छाडेको घोषणा गरेका हुन् ।

सन् २००९ मा नेपाली राष्ट्रिय टिमको कप्तानीको जिम्मेवारी पाएका पारसले नेपाली क्रिकेटले नक्सा बदल्ने काम गरे । उनले अन्तराष्ट्रिय जगतमा नेपाली क्रिकेटलाई जबर्जस्त रुपमा स्थापित गरे । तल्लो डिभिजनमा अड्किएको नेपाली क्रिकेटलाई टी–ट्वान्टी विश्वकप हुदै एक दिवसीय हैसियतसम्म पुर्याए । मैदान भित्र टिमको नेतृत्व गर्ने उनको शैलीलाई धेरैले ’क्याप्टेन कुल’ भनेर पुको ।

पारस सफल कप्तान मात्र नभएर पछिल्लो १० बर्ष नेपाली क्रिकेटका मेरुदण्डका रुपमा रहे ।

उनी हजुरबुवाको प्ररणामा क्रिकेटमा लागे । उनले बाल्यकालमा आफु कीर्तिपुरस्थित त्रिवि मैदानमा हजुरबुवासंग क्रिकेट हेर्न जाने गरेको खिस्सा धेरै अन्तरवार्तामा बताउने गरेका छन् ।

उमेर समुह करियर

कक्षा १० सकिने बेला पारस पढ्ने विद्यालयले यू–१५ अन्तर विद्यालय प्रतियोगिता खेलेको थियो । पारस नेतृत्वको टिमले प्रतियोगिताको उपाधिनै हात पार्यो ।

काठमाडौँको क्षेत्रीय छनोटको रुपमा रहेको प्रतियोगितामा राम्रो प्रर्दशन गरेपछि पारस सहित तीन खेलाडी क्षेत्रीय छनोटमा परेका थिए । त्यहीबाट पारसको क्रिकेट करियर सुरु भएको थियो ।

उनले नेपालको यू–१५ हुँदै यू–१७ र यू–१९ टिममा खेल्ने अवसर पाए ।

सन् २००२ मा यू–१५ एसिया कपमा युएईविरुद्व खेल्दै पारसले अन्तराष्ट्रिय क्रिकेटमा डेब्यु गरेका थिए ।

अर्को बर्ष पारसले यू–१९ टिमबाट प्रतिनिधित्व गरे । त्यो समय कराँचीमा भएको यूथ एसिया कपमा पारसले भारतविरुद्ध खेल्ने मौका पाएका थिए । उनले सन् २००४ को आईसीसी यू–१९ विश्वकपको अनुभब समेत लिए ।

बंगलादेशमा भएको विश्वकप खेलेका पारस सहितको टोलीले टेष्ट राष्ट्र दक्षिण अफ्रिकालाई समेत पराजित गरेको थियो ।

सन् २००५ मा उनी यू–१९ टिमको उपकप्तान भए । उनकै टोलीले २००६ मा श्रीलंकामा भएको आईसीसी यू–१९ विश्वकप प्लेट च्याम्पियनसिपमा सेमिफाइनलमा दक्षिण अफ्रिका र फाइनलमा न्युजिल्याण्डलाई पराजित गर्दै उपाधि जितेको थियो ।

पारसले सन् २००७ मा मलेसियामा भएको एसीसी यू–१९ च्याम्पियनसिपमा उमेर समूहको टोलीको कप्तानी सम्हाल्ने मौका पाएका थिए ।

सोही प्रतियोगिताको उनी उत्कृष्ट खेलाडी घोषित भए । सोही बर्ष उनले एसीसी इमर्जिङ प्लेयर अफ द इयरको अवार्ड हात पारे ।

सन् २००८ को आईसीसी यू–१९ विश्वकपमा पारसले नेपाली टिमको कप्तानी गरेका थिए । सो विश्वकपमा उनको प्रदर्शनबाट प्रभावित हुँदै विश्वकप स्मारिका कार्यक्रममा पारसलाई टेष्ट राष्टको टिममा हुनु पर्ने खेलाडी भन्दै सम्बोधन गरिएको थियो ।

सिनियर करियर

पारसले सन् २००४ मा मलेसियाविरुद्ध आईसीसी इन्टरकन्टिनेन्टल कपबाट सिनियर राष्ट्रिय टोलीमा डेब्यु गरेका थिए ।

प्रतियोगितामा नेपालको पहिलो खेल युएईसंग थियो । तर त्यसअघिको अभ्यास खेलमा नेपालले मलेसियासंग खेलेको थियो । जसमा पारसले शतक बनाएका थिए । उनले बलिङतर्फ ६ ओभरमा १९ रन खर्चिएर एक विकेट हात पारेका थिए ।

तर युएईविरुद्धको खेलमा भने पारस दुवै इनिङमा शुन्य रनमा आउट भएका थिए ।

उमेर समूहमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्दै आएपछि पारसले सन् २००७ मा कुवेतमा भएको एसीसी टि–ट्वान्टी कपमा सिनियर टिमको उपकप्तानीको जिम्मेवारी प्राप्त गरे ।

त्यसको दुई बर्षपछि २००९ मा तत्कालिन कप्तान बिनोद दासलाई बिस्थापित गर्दै पारस राष्ट्रिय टिमको कप्तानकाृे रुपमा उदाए ।

त्यसयता उनी नेपाली क्रिकेटका सर्वाधिक सफल र लोकप्रिय कप्तान रहदै आए ।

उनी कप्तान भए लगत्तै नेपाल सन् २०१० मा घरेलु मैदानमा भएको डिभिजन ५ को च्याम्पियन बन्यो । डिभिजन ५ को कप्तानी मात्र नभएर पारसको अलराउण्ड प्रर्दशनमा नेपालल विस्तारै अन्तराष्ट्रिय क्रिकेटमा फड्को मार्दै गएको हो ।

सन् २०१२ मा मलेसियामा भएको डिभिजन ४ को उपाधि हात पार्दा पारस मुख्य नायक रहे । सोही बर्ष भएको एसिसी ट्रफी इलाइटको उपाधि नेपाललाई जिताउन पारसले शानदार प्रर्दशन गरेका थिए । उनी प्लेयर अफ द सिरिज घोषित भए ।

एसिसी ट्रफी इलाइट ट्रफीमा कुवेतविरुद्ध शतक प्रहार गरेका पारस नेपालका लागि अन्तराष्ट्रिय क्रिकेटमा शतक प्रहार गर्ने छैठौं खेलाडी बने । उनले ७७ बलमा अविजित रहँदै १ सय ६ रन प्रहार गरेका थिए ।

पारसको कप्तानीमा नेपालले सन् २०१३ मा बर्मुडा र सन् २०१४ मा मलेसियामा भएको डिभिजन ३ को उपाधि उचाल्न सफल भएको थियो ।

सन् २०१३ को डिभिजन ३ जितेसंगै नेपालले सन् २०१४ एकदिवसीय विश्वकप छनोटमा सहभागी भयो ।

सन् २०१३ मा पारसको कप्तानीमा नेपाल सन् २०१४ को विश्व टी–ट्वान्टीमा छनोट भयो ।

बंगलादेशमा भएको टी–ट्वान्टी विश्वकपमा सहभागिता जनाउंदै नेपाल इतिहास रच्न सफल भयो ।

हङकङविरुद्ध पहिलो बलमा पारसले विकेट समेत हात पारेका थिए । उनी टी–ट्वान्टी अन्तराष्ट्रिय क्रिकेटको डेब्यु खेलमा विकेट हात पार्ने विश्वका आठौँ खेलाडी बने ।

तीन खेलमध्य २ मा जित हात पारेको नेपाल नेट रनरेटको आधारमा अघिल्लो चरण पुग्न त सकेन तर प्रतियोगितामा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेको भन्दै अन्तराष्ट्रिय क्रिकेटले खुलेर प्रशंसा गरेको थियो ।

नेपालले अन्तराष्ट्रिय क्रिकेटमा खेलेको त्योनै अहिलेसम्मको ठुलो प्रतियोगिता हो । विश्व क्रिकेटको लोकप्रिय क्रिकेट वेवसाईट क्रिकइन्फोले विश्वकपमा पारसलाई नेपालका कपिल देभ भनेर सम्बोधन समेत गरेको थियो ।

सन् २०१५ को डिभिजन २ मा कप्तान पारसले ६ इनिङमा १ सय ८५ रन बनाउँदै ६ विकेट हात पारेका थिए । सो प्रतियोगिताबाट नेपाल सन् २०१५ देखि २०१७ सम्म हुने आईसीसी विश्व क्रिकेट लिग च्याम्पियनसिपमा छनोट भएको थियो ।

सो प्रतियोगिताको तयारीको रुपमा दक्षिण अफ्रिका पुगेको नेपालका लागि एस्तार्ण इन्भिटेस्नल ११ विरुद्ध पारसले १ सय २३ रनको अविजित पाली खेलेका थिए ।

विश्व क्रिकेट लिग (सन् २००८ देखि २०१५) अन्तर्गत पारसले १ हजार १ सय ५७ रन बनाएका छन् । जसमा ७ अर्धशतक रहेका छन् ।

सन् २०१८ मा पारसको नेतृत्वमा नेपालले पहिलो पटक एक दिवसीय मान्यता प्राप्त गर्यो । जिम्बाबेमा विश्वकप छनोट हुन नसके पनि नेपालले पारसको नेतृत्वमा एतिहासिक एक दिवसीय मान्यता प्राप्त गरेको थियो ।

उनले ब्यक्तिगत रुपमा अन्तराष्ट्रिय क्रिकेट नेपालकोतर्फबाट केही कीर्तिमानहरु समेत बनाउन भ्याए ।

नेपाललाई टी–ट्वान्टी र एक दिवसीय अन्तराष्ट्रिय मान्यता दिलाउने पारस पहिलो कप्तान हुन् ।

पारस नेपालका लागि एक दिवसीय क्रिकेटमा शतक प्रहार गर्ने पहिलो र एकमात्र खेलाडी हुन् । उनले युएईविरुद्धको खेलमा १ सय १५ रन प्रहार गर्दै कीर्तिमान बनाएका थिए ।

यस्तै पारस टी–ट्वान्टी अन्तराष्ट्रियमा शतक प्रहार गर्ने एकमात्र खेलाडी तथा कप्तान हुन् । उनले सिंगापुरविरुद्ध ५२ बलमा १ सय ६ रनको अविजित पाली खेल्दै कीर्तिमान बनाएका छन् । उनले नेपालका लागि सर्वाधिक अर्धशतक प्रहार गर्ने कीर्तिमान समेत बनाएका छन् ।

एक समय डिभिजन ५ मा अड्किएको नेपाली क्रिकेटलाई पारसले टी–ट्वान्टी विश्वकप हुँदै एकदिवसीय मान्यता दिलाउने यात्राको नेतृत्व गरे ।

नेपाली क्रिकेट अन्तराष्ट्रिय निलम्बनमा रहदाँ समेत उनैले कप्तान र अभिभावकको रुपमा नेपाली क्रिकेटलाई टेको दिने काम गरे । नेपाली क्रिकेटले जुन हैसियत आजको दिनमा बनाएको छ, पारस यो विरासतका नायक हुन् ।

अहिलेलाई यत्ति भनौ, उनी जस्तो सफल कप्तान नेपाली क्रिकेटले विरलै भेट्नेछ ।