पारस खड्का : सफल कप्तान

काठमाडौं । पारस खड्का नेपाली क्रिकेट ईतिहासकै सर्वाधिक सफल कप्तान हुन् ।

नेपाली क्रिकेटले अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा हात पारेको हरेक सफलताको नेतृत्व पारसले गरेका छन् ।

एक समय डिभिजन-५ मा अड्किएको नेपाली क्रिकेटलाई पारसले टी–ट्वान्टी विश्वकप हुँदै एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता दिलाउने यात्राको नेतृत्व गरे ।

नेपाली क्रिकेट आईसीसीबाट निलम्बनमा रहदाँ समेत उनैले कप्तान र अभिभावकको रुपमा नेपाली क्रिकेटलाई अघि बढाए ।

नेपाली क्रिकेटले बनाएको हैसियतमा पारस नायक छन् । पारस जति सफल कप्तान नेपाली क्रिकेटले बिरलै पाउनेछ ।

उनै पारसले १६ वर्ष अघि अर्थात सन् २००४ अप्रिल २३ (आजकै) दिन राष्ट्रिय क्रिकेट टिमबाट डेब्यु गरेका थिए ।

आईसीसी अन्तरमहादेशीय कपमा पारसले मलेसियाविरुद्धको प्रथम श्रेणीको क्रिकेट खेल्दै सिनियर टिममा डेब्यु गरेका थिए । तर, बिडम्बना भनौ प्रथम श्रेणी क्रिकेटबाट डेब्यु गरेपनि पारसले हालसम्म मात्र २ प्रथम श्रेणीको क्रिकेट खेलेका छन् ।

लामो समयबाट आईसीसी अन्तरमहादेशीय कपमा छनोट हुन नसक्दा र घरेलु क्रिकेटमा लामो फर्म्याटको क्रिकेट नहुँदा नेपाल त्यसबाट बन्चित हुँदै आएको छ ।

पूर्व कप्तान पारसले डेब्युपछि नेपाली क्रिकेटमा पछाडी फर्केर हेर्नु परेको छैन । राष्ट्रिय टिममा डेब्यु गरेको ५ वर्षपछि उनले कप्तानी सम्हाल्ने मौका पाए ।

सन् २००९ मा नेपाली राष्ट्रिय टिमको कप्तानीको जिम्मेवारी पाएका पारसले नेपाली क्रिकेटले नक्सा बदल्ने काम गरे । उनले अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा नेपाली क्रिकेटलाई जबर्जस्त रुपमा स्थापित गरे ।

तल्लो डिभिजनमा अड्किएको नेपाली क्रिकेटलाई टी–ट्वान्टी विश्वकप हुदै एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रियको हैसियतसम्म ल्याईपुर्राए ।

मैदान भित्र टिमको नेतृत्व गर्ने उनको शैलीलाई धेरैले 'क्याप्टेन कुल’ भन्ने गरेका छन् ।

पारस नेपाली क्रिकेटका लागि सफल कप्तान मात्र नभएर पछिल्लो १० वर्ष नेपाली क्रिकेटका मेरुदण्डका रुपमा रहे ।

उनी हजुरबुवाको प्रेरणामा क्रिकेटमा लागे । उनले बाल्यकालमा आफु कीर्तिपुरस्थित त्रिवि मैदानमा हजुरबुवासँग क्रिकेट हेर्न जाने गरेको खिस्सा धेरै अन्तर्वार्तामा बताउने गरेका छन् ।

पारसले नेपालका लागि १० एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय र ३३ टी-ट्वान्टी अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेलिसकेका छन् । पारस दुवै फर्म्याटमा नेपालको लागि सर्वाधिक रन बनाउने खेलाडी समेत हुन् ।

सिनियर करियर -

पारसले त्रिवि क्रिकेट मैदानमा अन्तरमहादेशीय कपमा मलेसियाविरुद्ध खेल्दै सिनियर राष्ट्रिय टोलीमा डेब्यु गरेका थिए ।

डेब्यु खेलमा पारसले ४४ रन र एक विकेट लिएका थिए । जुन खेल नेपालले ९ विकेटले जितेको थियो । नेपालको पहिलो प्रथम श्रेणीको जित पनि त्यहीँ थियो ।

उमेर समूहमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्दै आएका पारसले सन् २००७ मा कुवेतमा भएको एसीसी टी–ट्वान्टी कपमा सिनियर टिमको उपकप्तानीको जिम्मेवारी प्राप्त गरे ।

त्यसको दुई वर्षपछि २००९ मा तत्कालिन कप्तान विनोद दासलाई विस्थापित गर्दै पारस राष्ट्रिय टिमको कप्तान चुनिए ।

त्यसयता उनी नेपाली क्रिकेटका सर्वाधिक सफल र लोकप्रिय कप्तान बने ।

उनी कप्तान भए लगत्तै नेपाल सन् २०१० मा घरेलु मैदानमा भएको डिभिजन-५ को च्याम्पियन बन्यो ।

सन् २०१२ मा मलेसियामा भएको डिभिजन-४ को उपाधि हात पार्दा पारस नायक रहे । सोही वर्ष भएको एसीसी ट्रफी इलाइटको उपाधि नेपाललाई जिताउन पारसले शानदार प्रर्दशन गरेका थिए । उनी प्लेयर अफ द सिरिज घोषित भए ।

एसीसी ट्रफी इलाइट ट्रफीमा कुवेतविरुद्ध शतक प्रहार गरेका पारस नेपालका लागि अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटमा शतक प्रहार गर्ने छैटौं खेलाडी बने । उनले ७७ बलमा अविजित रहँदै १ सय ६ रन प्रहार गरेका थिए ।

पारसको कप्तानीमा नेपालले सन् २०१३ मा बर्मुडा र सन् २०१४ मा मलेसियामा भएको डिभिजन ३ को उपाधि उचाल्न सफल भएको थियो ।

सन् २०१३ को डिभिजन-३ जितेसँगै नेपालले सन् २०१४ एकदिवसीय विश्वकप छनोटमा सहभागी भयो ।

पारसको कप्तानीमा नेपाल सन् २०१४ को विश्व टी–ट्वान्टीमा छनोट भयो ।

बंगलादेशमा भएको टी–ट्वान्टी विश्वकपमा सहभागिता जनाउदै नेपाल इतिहास रच्न सफल भयो ।

हङकङविरुद्ध पहिलो बलमा पारसले विकेट समेत हात पारेका थिए । उनी टी–ट्वान्टी अन्तराष्ट्रिय क्रिकेटको डेब्यु खेलको पहिलो बलमा विकेट हात पार्ने विश्वका १० औं खेलाडी बने ।

तीन खेलमध्ये २ मा जित हात पारेको नेपाल नेट रनरेटको आधारमा अघिल्लो चरण पुग्न त सकेन तर प्रतियोगितामा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेको भन्दै अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट जगतले खुलेर प्रशंसा गरेको थियो ।

नेपालले अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटमा खेलेको अहिलेसम्मकै ठुलो प्रतियोगिता त्यहिँ हो ।

विश्व क्रिकेटको लोकप्रिय क्रिकेट वेवसाईट क्रिकइन्फोले विश्वकपमा पारसलाई नेपालका कपिल देव भनेर सम्बोधन समेत गरेको थियो ।

सन् २०१५ को डिभिजन-२ मा कप्तान पारसले ६ इनिङमा १ सय ८५ रन बनाउँदै ६ विकेट हात पारेका थिए । सो प्रतियोगिताबाट नेपाल सन् २०१५ देखि २०१७ सम्म हुने आईसीसी विश्व क्रिकेट लिग च्याम्पियनसिपमा छनोट भएको थियो ।

विश्व क्रिकेट लिग (सन् २००८ देखि २०१५) अन्तर्गत पारसले १ हजार १ सय ५७ रन बनाएका छन् । जसमा ७ अर्धशतक रहेका छन् ।

सन् २०१८ मा पारसको नेतृत्वमा नेपालले पहिलो पटक एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त गर्यो । जिम्बाबेमा विश्वकप छनोट हुन नसके पनि नेपालले पारसको नेतृत्वमा ऐतिहासिक एकदिवसीय मान्यता प्राप्त गरेको थियो ।

उनले व्यक्तिगत रुपमा अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटमा केही कीर्तिमानहरु समेत बनाउन भ्याए ।

नेपाललाई टी–ट्वान्टी र एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता दिलाउने पारस पहिलो कप्तान हुन् ।

नेपालका लागि एकदिवसीय क्रिकेटमा शतक प्रहार गर्ने पहिलो र एकमात्र खेलाडी हुन् । उनले युएईविरुद्धको खेलमा १ सय १५ रन प्रहार गर्दै कीर्तिमान बनाएका थिए ।

यस्तै पारस टी–ट्वान्टी अन्तर्राष्ट्रियमा शतक प्रहार गर्ने पहिलो खेलाडी तथा कप्तान हुन् । उनले सिंगापुरविरुद्ध ५२ बलमा अविजित १ सय ६ रनको इनिङ्स खेल्दै कीर्तिमान बनाएका थिए । उनले नेपालका लागि सर्वाधिक अर्धशतक प्रहार गर्ने कीर्तिमान समेत बनाएका छन् ।

राष्ट्रिय टिमका नियमित सदस्य पारसले गत असोजबाट कप्तानी छाडेका थिए । उनले कप्तानी छाडेपछि नेपाली टिमको नेतृत्व ज्ञानेन्द्र मल्लले गरिरहेका छन् ।

उमेर समूह -

कक्षा १० सकिने बेला पारस पढ्ने विद्यालयले यू–१५ अन्तर विद्यालय प्रतियोगिता खेलेको थियो । पारस नेतृत्वको टिमले प्रतियोगिताको उपाधिनै हात पार्यो ।

काठमाडौंको क्षेत्रीय छनोटको रुपमा रहेको प्रतियोगितामा राम्रो प्रर्दशन गरेपछि पारससहित तीन खेलाडी क्षेत्रीय छनोटमा परेका थिए । त्यहिँबाट पारसको क्रिकेट करियर सुरु भएको थियो ।

उनले नेपालको यू–१५ हुँदै यू–१७ र यू–१९ टिममा खेल्ने अवसर पाए ।

सन् २००२ मा यू–१५ एसिया कपमा युएईविरुद्व खेल्दै पारसले नेपालको जुनियर टिममा डेब्यु गरेका थिए ।

अर्को वर्ष पारसले यू–१९ टिमबाट प्रतिनिधित्व गरे । त्यो समय कराँचीमा भएको यूथ एसिया कपमा पारसले भारतविरुद्ध खेल्ने मौका पाएका थिए । उनले सन् २००४ को आईसीसी यू–१९ विश्वकपको अनुभव समेत लिए ।

बंगलादेशमा भएको विश्वकप खेलेका पारस सहितको टोलीले टेष्ट राष्ट्र दक्षिण अफ्रिकालाई समेत पराजित गरेको थियो ।

सन् २००५ मा उनी यू–१९ टिमको उपकप्तान भए । उनकै टोलीले २००६ मा श्रीलंकामा भएको आईसीसी यू–१९ विश्वकप प्लेट च्याम्पियनसिपको सेमिफाइनलमा दक्षिण अफ्रिका र फाइनलमा न्युजिल्याण्डलाई पराजित गर्दै उपाधि जितेको थियो ।

पारसले सन् २००७ मा मलेसियामा भएको एसीसी यू–१९ च्याम्पियनसिपमा उमेर समूहको टोलीको कप्तानी सम्हाल्ने मौका पाएका थिए ।

सोही प्रतियोगिताको उनी उत्कृष्ट खेलाडी घोषित भए । सोही वर्ष उनले एसीसी इमर्जिङ प्लेयर अफ दि ईयरको अवार्ड हात पारे ।

सन् २००८ को आईसीसी यू–१९ विश्वकपमा पारसले नेपाली टिमको कप्तानी गरेका थिए । सो विश्वकपमा उनको प्रदर्शनबाट प्रभावित हुँदै विश्वकप स्मारिका कार्यक्रममा पारसलाई टेष्ट राष्ट्रको टिममा हुनु पर्ने खेलाडी भन्दै सम्बोधन गरिएको थियो ।