पुनरागमनको आत्मविश्वास

काठमाडौं । अधिकांश समय मैदानमा देखिने क्रिकेटर ललित नारायण राजवंशीको पछिल्लो दैनिकी अस्पतालको रिहाबमा बित्ने गर्छ । घुँडामा चोट बोकेपछि विगत दुई महिनादेखि उनी अस्पतालको रिहाबमा आफुलाई समर्पित गरेका छन् ।

मंसिरको अन्तिम साता ललित आफ्नो नियमित अभ्यासमा व्यस्त थिए । उनी नेपाल पुलिस क्लबको मैदानमा अभ्यास गर्दै थिए । दौडने क्रममा घाँसे मैदानमा उनको खुट्टा थोरै चिप्लियो र सानो आवाज आयो । ललितलाई असह्य पीडा भयो, उनी थुचुक्कै बसे । उनको खुट्टा सुन्निएर आयो । एकछिन घुँडा समातेर आराम गरे, बरफले सेके । केही बेरमा उनी हिंड्न सक्ने भए, त्यत्तिकैमा कोठा फर्किए ।

खेलाडीलाई खेल्ने क्रममा सामान्य चोट लागिरहन्छ । उनले पनि सामान्य नै सोचे । दुई तीन दिन आराम गरेपछि दुखाई कम हुँदै थियो । उनी फेरी मैदानमा बलिङ गर्न तम्सिए । तर उनलाई यस पटक दुखाई सुरु भयो । अब उनलाई लाग्यो, चोट सामान्य होइन । ललित सातदोबाटोस्थित अर्थोप्लास्टमा गए । उनलाई एमआरआई गरेर हेर्न सुझाब दिईयो।

एमआरआई गराउँदा डाक्टरले एसीएल पुरै च्यातिएको, मिडल मिस्कस पनि थोरै चिरिएको बताए । शल्यक्रिया  नै गर्नुपर्ने सुझाए । डाक्टरले अपरेसननै गर्नुपर्छ भन्दा सुरुमा उनलाई डर लाग्यो । कहिल्यै अपरेसन नगरेको कारण उनलाई सुरुमा एकदम डर लागेको थियो । खेल जीवनमा ठुलो असर गर्छ कि भन्ने उनी चिन्तित थिए । तर फिजियो, डाक्टर लगायतले बिस्तारमा सम्झाएपछि उनी शल्यक्रियाका लागि तयार भए । अपरेसन अघिको रिहाबले सहज हुने फिजियोले सुझाव दिएका थिए । करिब दुई हप्ता प्रि–रिहाब गरेपछि उनी अपरेसन थिएटरमा पसे ।

अपरेसनको लागि ललितलाई खर्चको छुट्टै ‘पिर’ थियो । पुलिस टिमदेखि राष्ट्रिय टिमका खेलाडीले केही परे आफुहरुले सहयोग गर्ने भरोसा दिए । सबैले भने जस्तै सहयोग पनि गरे । नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) तथा क्रिकेट खेलाडी संघ (सीप्यान) ले नगद सहयोगनै गर्यो । दुई हप्तामै ललितलाई खर्चको जोहो भयो । नेपालमा खेलाडीहरु चोट बोकेपछि बिरलै मैदानमा फर्कन सफल छन् । नेपाली क्रिकेटमा यस्ता थुप्रै खेलाडी छन्, जो चोटका कारण खेलमा पुनरागमन गर्न सकेनन् । उमेर समुहदेखि नै राष्ट्रिय टोलीको ठुलो सम्भावना देखाएका पृथु बास्कोटा चोटका कारण पुरानो लयमा कहिल्यै देखिएनन् । अविनास कर्ण समेत चोटका कारण क्रिकेटबाट टाढा भैसकेका छन् । सागर पुन क्रिकेटमा देखा नपरेको वर्षौं हुन लागिसक्यो ।

ललितलाई पनि डर त छ, तर मैदान फर्कने उत्तिकै आत्मविश्वास पनि । प्रर्याप्त समय लिएरमात्र क्रिकेटमा फर्किने सोच उनले बनाएका छन् । कमब्याकमात्र हैन, अझ आफुलाई निखारेर क्रिकेटमा स्थापित हुने सोचमा छन् । मोटरसाइकल दुर्घटनामा परेर करियरनै संकटमा परेका बसन्त रेग्मीको कमब्याक ललितले देखेका छन् । फास्ट बलरबाट बायाँहाते स्पिनरको रुपमा एसोसियट राष्ट्रमा छुट्टै पहिचान स्थापित गरेका बसन्तलाई ललितले हस्पतालको बेडबाट खुबै मिस गरिरहेका छन् । चोटलाई जितेर भर्खरै जितेन्द्र मुखिया ८ वर्षपछि राष्ट्रय टोलीमा कमब्याक गर्न सफल भए । ललितलाई यिनै अनुहारले हिजो–आज प्रेरित गरिरहेको छ ।

‘मलाई लागेको छैन, फर्किएर खेल्न गाह्रो हुन्छ । फिजियो र डाक्टरको अनुसार सत प्रतिशत दिएर प्रतिबद्ध भएर रिहाब गरियो भने मेरो खुट्टामा चोट थियो भन्नेनै महसुस हुँदैन भन्ने छ, राम्रोसँग खेल्न सक्छु जस्तो लाग्छ । आफ्नो सुधार देखेर म खुसी छु र राम्रो लाग्दैछ ।’ ललित भन्छन् ।

नेपाल यो समय अन्तराष्ट्रिय क्रिकेटमा निकै व्यस्त छ । यस्तो व्यस्त समयमा ललित मैदान बाहिर छन् । त्यसको दुख उनलाई छ । तर उनले क्रिकेट भन्दा चोट निको बनाउन आफुलाई केन्द्रित गरेका छन् । ‘अहिले बाहिर धेरै टुर्नामेन्ट र लिगहरु भैरहेको छ, त्यो देखेर भित्रैदेखि मिस हुन्छ । अर्कै महसुस भइरहेको छ ।’ ललितले भने, ‘तर म अहिले खेलमा भन्दा मेरो चोटमा ध्यान दिइरहेको छु ।’

 

खेल्न नपाएको पीडा अहिले ललित बी एण्ड बी हस्पिटलका डाक्टर र फिजियोसँग भुलाउँदै छन् । उनी दिनको ४ देखि ५ घण्टा अस्पतालमा बिताउँछन् । दिउँसोदेखि साँझसम्मको समय अस्पतालको रिहाब कक्षमै बित्छ । 

अलि अघिसम्म ललित आफै हस्पिटल आउन सक्दैन थिए । साथी भाईले अस्पताल पुर्याउथे । तर अहिले आफै हिड्न सक्ने भएका छन् । हिडेरै रिहाब गर्न आइपुग्छन् । अस्पताल छिर्ने बित्तिकै बिलिङ काउन्टर पस्छन्, रिहाबको पैसा तिरेर रिहाबिलिटेसन कक्षमा लम्किन्छन् । करिब चार घण्टा भन्दा लामो समय रिहाब गर्छन् । हिड्दै कोठातिर लाग्छन् । विगत दुई महिनादेखि ललितको यही दिनचर्या बनेको छ । अपरेसन गरेर रिहाब गरेको दुई महिना बित्दा अहिले ललितमा पुरानो अवस्थामा फर्किन थालेको महसुस गरेका छन् ।

‘दुई महिना पार गरिसके । अहिले सुधार भएको महसुस भएको छ । अबको केहि हप्तामा तीन महिना पुग्छ, त्यो समयमा दौड्न सुरु गर्ने लक्ष्य छ ।’ ललितले भने ।

मैदान कहिले फर्कने भन्ने प्रश्नमा ललित भन्छन्, ‘हतार नगरौं, एक दुई वर्ष क्रिकेट खेल्ने हैन, लामो समय क्रिकेट खेल्नु छ । त्यसैले समय लिन आग्रह गर्नु भएको छ । उहाँहरुले नौं महिनाको समय भन्नु भएको छ । तर महत्वपुर्ण प्रतियोगिता आएमा ८ महिनामा क्याम्पमा खेल्न सक्ने हुने तयारी गर्दैछु ।’

पछिल्लो समय राष्ट्रिय टिमबाट बाहिर रहँदै आएका ललित चोट मुक्त हुँदै राम्रो प्रदर्शन गर्दै राष्ट्रिय जर्सीमा कमब्याक गर्न आतुर छन् । ‘कतिखेर ब्याक टु फिल्ड गएर राम्रो प्रदर्शन गरेर टिममा कमब्याक गरेर राष्ट्रिय टिमको जर्सी लगाउन पाउँछु भन्ने छ ।’ उनी भन्छन् ।

नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) को आफ्नै रिहाबिलिटेसन नहुँदा खेलाडीहरु बाहिर गएर रिहाब गर्न बाध्य छन् । ललित अहिले जाने गरेको रिहाब कक्ष निकै सानो छ । सामान्यतया काठमाडौँमा पाइने सानो कोठामा एकै साथ १० जनासम्म ललितले रिहाब गर्दै छन् । सायद क्यानको आफ्नै रिहाब सेन्टर भएको भए ललित लगायत चोटबाट फर्कदै गरेका अन्य खेलाडीलाई यो बाध्यता हुदैन थ्यो होला ।

ललितले सानो रिहाबमा आफुलाई एडजस्ट गर्न सिकेका छन् । उनले आफुलाई फिट बनाउन कुनै कसर छाडेका छैनन् । सामन्यतया ३० मिनेटमा रिहाब गरेर फर्किंदा समेत भिड देखिएको रिहाबमा ललित कम्तिमा ४ घण्टा आफुलाई फिजियोको निगरानीमा चलायमान राख्छन् ।

‘सानो ठाउँ भन्दा पनि तपाईले कसरी एडजस्ट गर्नु हुन्छ भन्ने हो । सानो ठाउँलाई तपाईले कसरी सदुपयोग गर्नु हुन्छ भन्ने महत्वपूर्ण कुरा हो । सानो ठाउँ भनेर म यहाँ गर्दिन भन्न मिलेन, तपाईको खुट्टा ठुलो कुरा हो । म यहाँ सधैं म्यानेज गरेर गर्छु ।’ ललितले भने, ‘भिड हुने दिन बरु एक घण्टा चाँडै आउँछु । सानो ठाउँले मलाई कहिल्यै असहज महसुस भएन । फिजियोहरु सबै हाँसी मजाक गर्नु हुन्छ रमाइलो हुनुहुन्छ ।’

‘क्यानमा रिहाब भएको भए धेरैनै सहज हुन्थ्यो । खेल र खेलाडी भएपछि चोट त लाग्छ नै । अहिले क्यानमा रिहाब नभएपछि केहि सोच्ने कुरा भएन तर मलाई लाग्छ अब क्यानले रिहाब बनाउनु हुन्छ होला । त्यसो भए धेरै सजिलो हुन्छ ।’ उनी भन्छन् ।

चोटबाट खेलमा पुनरागमन गर्न खेलाडीमा आत्माविश्वास जरुरी हुने ललितको बुझाई छ । ‘आफुमा कत्तिको प्रतिबद्ध रहिन्छ, त्यो महत्वपूर्ण हुन्छ । हुन त सबैलाई मन हुन्छ कि आफु कमब्याक गर्न सक्छु,  तर तपाई आफु कसरी रिहाब गर्दै हुनुहुन्छ र डाक्टरले भनेको कुरा फलो गर्नु भएको छ कि छैन, आफ्नो शरीरले कत्तिको सहयोग गरेको छ, त्यो सबै महवपूर्ण हुन्छ ।’

डाक्टर र फिजियोले अन्य खेलाडी थुप्रैलाई नर्मल बनाएर खेलमा फर्काएको कुरा सुन्दा उनी आफुपनि खेलमा फर्कनेमा निर्धक्क छन् ।

‘थुप्रै खेलाडीहरु खेलमा फर्काएको डाक्टर र फिजियोको कुराले गर्दा म मोटिभेट हुन्छु र आफु खेलमा फर्किन्छु भन्ने पूर्णरुपमा विश्वस्त छु ।’ ललित थप्छन्, ‘अहिले मैले खेलको बारेमा सोचेर केहि हुनेवाला छैन । किनकी म खेल्न सक्दिन । अहिले मेरो महत्वको कुरा मेरो घुँडा हो, त्यसैलाई फोकस गर्दै छु ।’

‘म सय प्रतिशत ढुक्क छु, म मैदान फर्किन सक्छु । मेरो पहिलेको प्रदर्शन भन्दा अझै राम्रो गर्छु भन्ने लागेको छ । अहिलेको मेहनत, आफ्नो सोच देखेर फिजियोको हौसलाले अझै खेलमा राम्रो भएर फर्किन्छु भन्ने लागेको छ ।’ उनी थप्छन् ।

सन् २०१८ मा जिम्बाबेमा भएको विश्वकप छनोट खेलमा पहिलो पटक ललितलाई राष्ट्रिय टोलीमा समावेश गरिएको थियो । ऐतिहासिक विश्वकप छनोट खेल्ने टिममा अटाएका ललितले जिम्बाबेविरुद्धको खेलमा डेब्युको अवसर पाएका थिए । सो खेलमा ललितले इर्भिनको विकेट लिएका थिए । इर्भिन उनै हुन्, जसले भारतविरुद्व शतक प्रहार गरेका थिए ।

त्यसयता उनले २ वर्ष रष्ट्रिय टोलीमा नियमित खेल्दै आएका थिए । चार एकदिवसीय अन्तराष्ट्रिय खेल खेलका ललितले १ इनिङमा मात्र बलिङ गर्न पाएका थिए । टी-ट्वान्टी अन्तराष्ट्रियमा १२ खेल खेल्दा ललितले १० विकेट लिन सफल छन् । सन् २०२० को आईसीसी विश्वकप लिग टु अन्तर्गतको घरेलु एकदिवसीय अन्तराष्ट्रिय सिरिजमा अमेरिकाविरुद्ध खेले यता उनी राष्ट्रिय टोलीबाट बाहिर रहँदै आएका छन् ।