काठमाडौं । नेपालले १७ औं संस्करणको एसियन म्याराथन च्याम्पियनसिपमा सहभागीताको मौका गुमाएको छ । नेपाल एथ्लेटिक्स संघ जिम्मेवार नबन्दा नेपाली खेलाडीले एसियाली म्याराथनमा सहभागी हुने अवसर गुमाएका हुन् ।
यसअघि लगातार दुई संस्करण एसियन म्याराथनमा नेपाल सहभागी भएको थियो । यस बर्षका लागि तय भएको डिसेम्बर २२ को एसियन च्याम्पियनसिपमा नेपालले खेलाडी पठाएन ।
एसियन एथ्लेटिक्स महासंघले प्रत्येक दुई बर्षमा आयोजना गर्ने प्रतियोगितामा एसिया भरका राष्ट्रले सहभागीता जनाउँदै आएका छन् ।
सन् २०१५ मा नेपालबाट भूमिराज राई र सरिता वासीले एसियन म्याराथन च्याम्पियनसिप खेलेका थिए ।
त्यस्तै, सन् २०१७ मा गोपिचन्द्र पार्की र होमलाल श्रेष्ठले नेपालको प्रतिनिधित्व गरेका थिए । तर यस बर्ष डिसेम्बरको अन्तिम सातामा आयोजित प्रतियोगितामा नेपालले सहभागीता जनाएन । प्रतियोगिता चीनको गोञ्जाओमा सम्पन्न भएको छ ।
नेपाल एथ्लेटिक्स संघका महासचिव धनविर चौधरीले दक्षिण एसियाली खेलकुद प्रतियोगिताको तयारीले गर्दा एसियन च्याम्पियनसिपमा खेलाडी सहभागी गराउन नसकिएको बताउँछन् ।
‘भर्खरै साग गेम्स सम्पन्न भयो । खेलाडी यसैमा दौडिए । सोही कारण एसियन म्याराथनमा सहभागी नभएको हो ।’ उनले खेलपाटीसंग भने ।
महासचिव चौधरीले खराब नतिजा आउने भएकाले अरु खेलाडीलाई एसियन च्याम्पियनसिपमा खेल्न नपठाएको बताउँछन् ।
‘साग गेम्सको तयारीमा दुई जनामात्र थिए । अरु क्याम्पमा थिएनन् । अरु पठाउँदा रिजल्ट खराब आउँछ, राम्रो हुदैन । त्यही कारणले नपठाएको हो ।’ उनले भने ।
एसियन म्याराथनमा नेपालको गर्विलो ईतिहास छ । सन् १९७३ मा एसियन एथ्लेटिक्स महासंघले सुरु गरेको प्रतियोगितामा नेपालका जीतबहादुर केसीले पहिलो सहभागीतामै कास्य जितेका थिए । सन् १९७५ मा भएको दोस्रो संस्करणमा समेत केसीले कास्य जितेका थिए । त्यही समय नेपालका बैकुण्ठ मानन्धरले समेत एसियन म्याराथन दौडिएका थिए ।
एसियन च्याम्पियनसिपबाट अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगिता खेल्न सुरु गरेका बैकुण्ठले करिब डेढ दशक दक्षिण एसियाली म्याराथनमा एकछत्र राज गरे । उनले सागको सुरुवाती तीन वटै संस्करणमा म्याराथनतर्फ नेपाललाई स्वर्ण दिलाएका थिए ।
लामो दुरीको दौडमा दक्षिण एसियामा गर्विलो ईतिहास बनाएको नेपालको पछिल्लो सहभागीता भने पातलिएको छ ।
सम्बन्धित संघका पदाधिकारी गम्भिर र जिम्मेवार नबन्दा नेपाली खेलाडीले एसियाली स्तरको अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगिता खेल्ने अवसरबाट बञ्चित हुन परेको छ ।
नेपाल एथ्लेटिक्स संघले सागको बन्द प्रशिक्षणमा दुई भन्दा बढी खेलाडी समावेश गर्न नपाउँदा एसियन च्याम्पियनसिपमा खेलाडी पठाउन नसकिएको दाबी गर्छ ।
तर अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगिता खेल्न गर्नुपर्ने तयारी र बनाउनुपर्ने योजनामा अनविज्ञता प्रकट गर्छ ।
‘सागको तयारीमा थियौ । थप खेलाडी बन्द प्रशिक्षणमा राख्न राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् राखेपलाई भनेका थियौ । तर राखेपले दुई भन्दा बढी खेलाडी राख्न मानेन । त्यसो नहुँदा गाह्रो भयो ।’ महासचिव चौधरी भन्छन् ।
उनले म्याराथन खेल्ने खेलाडी नहुँदा समेत एसियन च्याम्पियनसिपमा खेलाडी पठाउन नसकिएको बताए ।
‘राम्रो खेलाडी पठाउने हो । पहिलो र दोस्रो हुनेलाई पठाउने हो । अरुलाई पठाउँदा आफ्नो मान्छे पठाए भन्ने हुन्छ ।’ उनले भने, ‘खेलाडी समेत २–४ भन्दा बढी छैनन् । भएका समेत फर्ममा थिएनन् । दौडनै पुरा नगर्ने पठाएर अर्थ हुदैन ।’
एसियन एथ्लेटिक्स महासंघले सन् १९७३ बाट म्याराथन सहित एथ्लेटिक्सका विभिन्न स्पर्धा एकसाथ सञ्चालन गर्ने गरेको थियो । तर महासंघले १९८८ पछि म्याराथनको छुट्टै प्रतियोगिता सञ्चालन गर्दै आएको छ ।
नेपाल एथ्लेटिक्स संघका पुर्व महासचिव सुनिल राजवंशी एसियन च्याम्पियनसिपमा नेपाल सहभागी नहुनु दुखद बिषय भएको बताउँछन् ।
‘दक्षिण एसियाली क्षेत्रमा म्याराथनमा नेपाल राम्रो छ । यो भन्दा माथि खेल्ने भनेको एसियन स्तरको हो ।’ उनी भन्छन्, ‘वेवसाईटमा छ, संघलाई पत्र नि आउँछ । तर नेपाली खेलाडीले भाग लिन पर्दथ्यो । यो निकै दुखदायी कुरा हो ।’
‘एसियन म्याराथनमा अन्तिममा खेलाडी पठाउछु भनेर हुदैन । तयारी अगाडीनै गर्न पर्छ । यस्तै प्रतियोगितामा एक्सपोजर दिएर खेलाडीलाई अगाडी बढाउँदै लैजाने हो । संघले तयारी गरेको भए देशले एसियन म्याराथनमा प्रतिनिधित्व गर्दथ्यो । महत्वपुर्ण अवसर गुमेको छ ।’ उनी भन्छन् ।
लामो दुरीको दौडमा नेपाल दक्षिण एसियाली देशमा उत्कृष्ट मानिन्छ । नेपालमा हालै सम्पन्न साग खेलकुदमा समेत नेपालले ५ हजार मिटर, १० हजार मिटर र म्याराथनमा स्वर्ण पदक जितेको थियो ।
१० हजार मिटर दौडको महिला स्पर्धामा सन्तोषी श्रेष्ठ, ५ हजार मिटर दौडको पुरुष स्पर्धामा गोपीचन्द्र पार्की र पुरुष म्याराथनमा किरण बोगटीले नेपाललाई स्वर्ण दिलाएका थिए ।
विभागीय टिममा आबद्व खेलाडीले भरमा नेपालले अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगितामा सफलता प्राप्त गर्दै आएको छ । तर एथ्लेटिक्सको जिम्मेवार निकाय नेपाल एथ्लेटिक्स संघले आवश्यक समन्व्य नगर्दा धेरै एथ्लेटिक्स खेलाडीले अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगिता खेल्नबाट बञ्चित हुँदै आएका छन् ।
