काठमाडौं । भलिबलकी कप्तान बिनिता बुढाथोकी ईलामको गजुरमुखीमा जन्मिन् । सानैदेखि भलिबल खेल्न महिर थिईन् । घर नजिकै हाई स्कुल थियो । भलिबल कोर्ट पनि ।
उनी स्कुल तहको विद्यालयमा थिईन् । घर नजिकै भलिबल खेलेर देखेर उनी फुरुङ्ग हुन्थिन् । अनि बुबाले घरमै नेट र बल किनिदिए, उनी त्यसैमा रमाउन थालिन् ।
सानोछँदा बिनितालाई भलिबल भन्दा फुटबल धेरै मन पथ्र्योे । उनी फुटबलको राम्रो खेलाडी थिइन् ।
'मैले फुटबल कता गएर खेल्ने भन्ने दोधार भए । गाउँमा फुटबल मैदान थिएन । यदी फुटबल खेलेको भए सायद राष्ट्रिय स्तरको राम्रो खेलाडी हुन्थे होला ।' उनी भन्छिन् ।
स्कुल सकिने बित्तिकै भलिबल खेल्न दौडिएर उनको बाल्यकाल बित्यो । पुरुष होस वा महिला दुवैको कोर्टमा उनी अटाउथिन् । खेलमा बाजी हुन्थ्यो, घम्सा घम्सी हुन्थ्यो ।
सबै टिमको पहिलो रोजाई बिनिता हुन्थिन् । उनलाई परिवारबाट राम्रो सहयोग भयो । बाल्यकालमा घरमै खेलका सामाग्री आउथ्यो, बिनिताका लागि । त्यसले खेललाई राम्रो सहयोग गर्यो ।
त्यो समय बिरेन्द्र रनिङ शिल्ड नामबाट विद्यालय स्तरीय प्रतियोगिता हुने गर्दथ्यो । उनको भलिबल यात्रा सोही प्रतियोगिताबाट सुरु भयो ।
पुर्वाञ्चलबाट भलिबल करियर अघि बढाएकी बिनिताले एक समय काठमाडौंको ताहचल क्याम्पसमा खेल्न पुगिन् । उनको प्रर्दशन देखेर धेरै कलेज र क्लबले उनलाई प्रस्ताव गरे ।
पुर्वाञ्चलबाट मात्र खेल्ने उनलाई कुनै क्लबलाई लिफ्टरको आवश्य परेमा सम्झिहाल्थे ।
‘चितवनबाट खेले, पोखराबाट नि जर्सी लगाए । यही क्रममा मलाई विभागीय टिम एपीएफले समेत बोलायो । अनि मैले कप्तानको भुमिका निर्वाह गरेबाट भलिबलमा पछाडी फर्किएर हेर्न परेको छैन ।’ बिनिता भन्छिन् ।
एपीएफ क्लबबाट बिनिताले धेरै उपाधि जितिन् । बिनिताको कप्तानीमा एपीएफले अझै जितिरहेको छ, यो क्रम जारी छ । महिला भलिबलमा उनको टिम एपीएफलाई चुनौती दिने क्लब निकै कम छ ।
बिनिता खेलाडी मात्र होईनन् । नेपाली भलिबलको परिवर्तनको एक दृष्टिकर्ता हुन । उनले देखेकी छिन्, नेपाली भलिबल सुतेको, घिस्रेको अनि विस्तारै हिड्न थालेको । उनलाई भलिबलमा निकै परिवर्तन भएको भान छ ।
‘पहिला भलिबल खेल एउटा मेडलमा सिमित थियो । प्रतियोगिता धेरै हुदैन थियो । तर अहिले खेलाडी विश्राम गर्न नपाउने अवस्था बनेको छ । लिगहरु धेरै भएको छ । पहिला भलिबल खेलाडी फुर्सदिला थिए । अहिले प्रतियोगिताको बाढीनै छ । त्यसले नयाँ खेलाडी उत्पादनमा टेवा पुगेको छ ।’ उनी थप्छिन्, ‘बिगत एक दशक पहिला नेपाली राष्ट्रिय टोलीकालागि १२÷१५ जना राम्रा खेलाडी बटुल्न गाह्रो हुन्थ्यो । अहिले राष्ट्रिय टोलीमा राम्रा राम्रा खेलाडी समेत छुट्ने अवस्था छ ।’
नेपालको महिला भलिबलले मारेको फड्कोबाट उनी खुसी छिन् । प्रतियोगिता भएका छन् । पुरस्कार राशी बढेको छ ।भलिबलप्रति मानिसको आकर्षित छन् । खेलले फैलने मौका पाएको छ ।
सबै हेरेर भलिबल कप्तान समेत खुसी ब्यक्त गर्छिन् । बिनिता भन्छिन्, ‘अहिले बिभिन्न प्रतियोगिता भईरहन्छ । त्यसमा नयाँ खेलाडीले राम्रो अवसर पाउछ । उनीमाथि लगानी समेत हुन्छ ।’
विभागीय टोलीका खेलाडीको आयस्रोत छ । तर तत्कालको पारिश्रमिकले मात्र नपुग्ने बिनिताको बुझाई छ । खेल जीवनपछिको आर्थिक पाटो मुख्य चिन्ताको बिषय रहेको छ ।
खेलाडीको भविष्यको ग्यारेन्टी राज्यले गर्न आवश्यक रहेको बिनिता बताउछिन् । बिनिताले नेपाली टोलीको कप्तानी सम्हालेको ४ बर्ष भयो ।
भारतको गुवाहाटीमा भएको साफ गेम्पछि नेपालको महिला टिमले अभ्यास गर्न पाएको छैन । विभागीय टिमका खेलाडीले अभ्यास गरेका छन् । तर बाहिरका राष्ट्रिय खेलाडीले प्रतियोगिता खेल्न पाएपनि अभ्यास गर्न पाएका छैनन् ।
विभागीय टिममा बसेर अभ्यास गर्नु र राष्ट्रिय टिममा रहेर प्रशिक्षण गर्दा फरक पर्ने कप्तान विनिताको बुझाई छ ।
‘अहिले राष्ट्रिय टोलीमा राम्रा खेलाडी छन् । राम्रो प्रशिक्षण पाए दक्षिण एसियामा स्वर्ण पदक समेत सम्भव छ । यस्ता खेलाडी राष्ट्रिय टोलीमा होलान, नहोलान त्यो फरक पाटो हो । र नजिकै आउदै गरेको सागलाई लक्षित गर्दै प्रशिक्षणलाई अगाडी बढाउन सकियो भने स्वर्ण जित्न सकिन्छ ।’ उनी भन्छिन् ।
करिब एक दशक बढी भलिबलमा अनवरत रुपमा लागेकी बिनितालाई मैले सोधे, अब सन्यास ?
उनी भन्छिन् ,‘राष्ट्रिय टोलिमा एउटा राम्रो लिफ्टरको पर्खाइमा छु । यदि राष्ट्रिय टोलीमा राम्रो लिफ्टर आएमा सन्यास लिनेछु ।’ उनी भन्छिन् ।
भलिबललाई राष्ट्रिय खेल घोषित गरेपनि राज्यको तर्फबाट भएको लगानीमा खेलाडीको गुनासो छ ।
‘भलिबललाई राष्ट्रिय खेलको रुपमा विकास गर्न राज्यले जुन प्रकारको लगानी गर्नु पर्दथ्यो । त्यो हुन सकेको छैन । यदी विभागीय टिम नभएको भए महिलाभलिबल खेलाडीको अवस्था निकै नाजुक बन्ने अवस्था थियो ।’ बिनिता भन्छिन् ।
अन्तिममा बिहे ? नेपाली भलिबलमा करिब एक दशक बिताएकी विनिता अविवाहित छिन् ।
कुनै समय बिहे गर्ने सोच नआएको होईन तर मनले मानेन । कारण, सिङ्गो नेपाली महिला भलिबलको कप्तानी । जिम्मेवारीले उनलाई त्यसतर्फ सोच्ने समयनै दिएन ।
बिनिता भन्छिन्, 'अब भलिबलबाट सन्यास लिएपछि बिहे गर्ने योजनामा छु ।’
