काँचो उमेर, परिपक्क जिम्मेवारी

पोखरा । फुटबल घरेलु खेलकुदमा धेरैनै लोकप्रिय छ । जुनसुकै उमेर समुहका मानिस फुटबल पछ्याउँछन्, माया गर्छन् । धेरै युवा राम्रो फुटबलर बन्ने सपना पाल्छन्, देशका लागि खेल्ने चाहना राख्छन् ।

खेलाडी हुने लक्ष्य त धेरैले राख्छन्, तर फुटबलमा प्राविधिक बन्ने सपना कमैले पाल्छन् । तिनै अपवाद मध्यका एक पात्र हुन्, सपन बस्नेत ।

२०५८ सालमा ललितपुरमा जन्मिएका सपन एन्फाका सबैभन्दा कान्छा रेफ्री हुन् । उनले व्यवसायीक रुपमा रेफ्री करियर सुरु गरेकै तीन बर्ष मात्र पुग्यो । खेलाडी करियरलाई बिट मार्दै उनी पछिल्ला तीन बर्षदेखि रेफ्रीको भूमिकामा छन् ।

‘कक्षा ५ मा हुँदादेखि सेन्ट्रल मिडफिल्डरको रुपमा खेल्न थालेको हुँ । माध्यमिक शिक्षा पार गरेपछि खेल्न भन्दा रेफ्री बन्न मन लाग्यो । त्यसपछि लगातार खेलाउने पेशामा आबद्ध छु ।’ उनी भन्छन् ।

उनी राष्ट्रिय रेफ्री हरिश कार्कीबाट प्रभावित भएको बताउँछन् । उनैलाई भेटेपछि सपन प्राविधिक करियरतर्फ आकर्षित भएको हुन् । मनोहरा कप खेल्ने क्रममा उनले हरिशलाई भेटेका थिए । त्यही भेट उनलाई रेफ्री करियरमा ढल्किन निर्णायक बन्यो । खेलाडीको रुपमा खेल्न गएका सपन रेफ्री बन्ने अठोट लिएर घर फर्किए ।

‘मनोहरा कप खेल्न गएको थिए । त्यही प्रतियोगिता रेफ्री जिवनको टर्निङ पोइन्ट बन्यो ।’ सपनले भने ।

सपनले हरिशसंग मनको कुरा बताए । रेफ्री बन्न मन भएको सुनाए । हरिशले पनि सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाए । केही दिनपछि हरिश आफैले फोन गरे । सानो गौचरणमा एक स्थानीय प्रतियोगिता खेलाउन मौका दिए । हरिशले सुरु सुरुमा सहयोग गरे । सपनको रेफ्री करियरको जस उनै हरिशलाई जान्छ ।

सपन फुटबलमा झन–झन सक्रिय बन्दै थिए । कलेजमा भने उनी बिज्ञान बिषय पढिरहेका थिए । उनको ध्यान पढाईमा कम, खेलमा ज्यादा हुन थाल्यो । कलेज ‘बंक’ गरेर खेलाउन हिड्न थाले ।

‘एडिक्सन जस्तै भयो । रेफ्री बस्ने मोहले कलेजनै हाप्न थाले । पढाइमा भन्दा खेलमा राम्रो गर्नुपर्छ भन्ने लाग्न थाल्यो ।’ उनी सम्झन्छन् ।

विस्तारै सपन प्रतियोगिता खेलाउनमै व्यस्त हुन थाले । काठमाडौं भित्र र बाहिर प्रतियोगिता भैरहन्थो । उनको माग पनि बढ्न थाल्यो । उनी निरन्तर रेफ्रीको भुमिकामा देखिन थाले । खेल्ने र खेलाउनेसंगको संगत बढ्दै थियो । उनले सुरुमै राष्ट्रिय रेफ्री प्रभात शर्मादेखि फिफा सहायक रेफ्री सदेव श्रेष्ठसंग काम गर्ने मौका पाए ।

उनी गत बर्ष एन्फा रेफ्री बन्न सफल भए । एन्फा रेफ्री बन्नु अघिनै ३० बढी प्रतियोगिता खेलाएको उनी दाबी गर्छन् । उनी एन्फाको २०१९ को ब्याजमा सर्वोकृष्ट रेफ्री बन्न सफल भए । उनले सहभागी ३६ जनालाई पछि पार्दै पहिलो स्थानमा नाम निकाल्न सफल भएका थिए ।

सपन उमेरले सानै छन् । जिवनको १९ औं बसन्तमा डुलिरहेका सपनले मैदान भित्र भने कडा जिम्मेवारी निभाईरहेका छन् । सपन खेल सञ्चालन गर्न उमेरले समस्या नपारेको तर्क गर्छन् । उनले फिफादेखि सिरियर रेफ्रीसंग काम गरेका छन् । कतैबाट नराम्रो ब्यवहार भोग्न नपरेको अनुभव सुनाउँछन् ।

‘सिनियर रेफ्रीसँग खेलाउन जाने भएकाले खेलाडीले नराम्रो व्यवहार गर्दैनन् । त्यसैले सानो उमेरको भएपनी राम्रो तरिकाले खेलाउन सकेको छु ।’ उनी भन्छन् ।

सपनले घरेलु फुटबलको दोस्रो डिभिजनको लिग समेत खेलाउने मौका पाएका छन् । कोरोना सकिएपछि बी डिभिजन लिगमा उनी मैदानमा देखिनेछन् ।

‘बी डिभिजन लिगमा रेफ्री बस्ने मौका पाएको छु । त्यसका लागि निकै आतुर पनि छु ।’ सपन भन्छन् ।

सपनलाई घरबाट पनि फुटबल करियरमा राम्रो साथ छ । फुटबलका कारण पढाईमा धेरै समय दिन नसकेपनि १२ कक्षा उनले पास गरेका छन् ।

खेलाडी जिवनबाट विश्राम लिदै रेफ्री करियर सुरु गरेका सपनको विश्वकपको छनोट खेलाउने सपना छ । एएफसीको इलाईट रेफ्री बनेर विश्वकप छनोट खेलको रेफ्री बन्ने उनको चाहना छ । सोही लक्ष्य पुरा गर्न आफु संघर्षरत रहेको उनी बताउँछन् ।

‘एकदिन विश्वकप छनोट खेलाउने लक्ष्य छ । संघर्ष गर्दै छु । त्यो पूरा गरेर नै छाड्छु ।’ उनी भन्छन् ।