काठमाडौं । भलिबल, नेपालको राष्ट्रिय खेल ।
राष्ट्रिय खेलकुद परिषद (राखेप)ले यसपटक एसियन गेम्समा पुरुष भलिबल टिमलाई सहभागी गराउने निर्णय गर्यो । सोही अनुसार राष्ट्रिय भलिबल टिम तयारीमा निरन्तर खटिएको छ ।
खेलाडी पनि राष्ट्रिय खेलको रुपमा स्थापित भलिबललाई केही दिन चाहन्छन् । सोही अनुसार तयारी अघि बढाएका छन् ।
नेपाल भलिबल संघको स्थापनापछि एसियन गेम्समा नेपालको यो पहिलो सहभागिता भने हैन । नेपालले यसअघि सन् १९८६ मा दक्षिण कोरियामा भएको १० औं एसियन गेममा सहभागिता जनाएको थियो ।
पहिलो सहभागितामै नेपालले एसियाली पावर हाउससंग नमिठो हार ब्यर्होयो । खराब नतिजा र खर्चिलो तयारीका लागि पुरुष भलिबल सरकारको बेवास्तामै पर्दै गयो । त्यसपछि भलिबलले एसियन गेम्सका नेपालको प्रतिनिधित्व गर्न पाएन ।
तर, त्यसको ३१ बर्षपछि नेपाली भलिबल एसियन गेम्समा पुन फर्कदै छ ।
नेपाल कठिन मानिएको समूह ‘डी’मा परेको छ । २० टिम सहभागी स्पर्धामा नेपालले समूह चरणमै दक्षिण कोरिया सहित चाइनिज ताइपेनसंग खेल्नेछ ।
पहिलो पटक १० औं एसियन गेम्समा नेपाल समूह बीमा थियो । समूह चरणको पाँचै खेलमा नेपालले लज्जास्पद हार ब्यहोरेको थियो ।
पहिलो खेल चीनसँग १५–२, १५–१, १५–१ ले गुमाएको थियो । दोस्रो खेलमा कुवेतसंग १५–६, १५–२, १५–७ को सेटले पराजित नेपाल तेस्रो खेलमा थाईल्याण्डसंग १५–९, १५–२, १५–४ को हार ब्यहोरेको थियो ।
चौथो खेल पाकिस्तानसंग १५–४, १५–०, १५–३ ले गुमाएको नेपालले अन्तिममा जापानसंग १५–१, १५–१, १५–२ को सोझो सेटमा हारेको थियो ।
नेपाल भलिबल संघको २०६८ मा पोखरामा भएको पाचौँ वार्षिक साधारण सभामार्फत भलिबल खेललाई राष्ट्रिय खेल बनाउन निबेदन दिएको थियो । सोही निवेदनका आधारमा सरकारले २०७४ साल जेष्ठ ८ गते भलिबललाई राष्ट्रिय खेल बनाउने निर्णय गरेको थियो ।
राष्ट्रिय खेल घोषणा भईसकेपछि नेपालले खेल्न लागेको सबैभन्दा ठुलो प्रतियोगितानै एसियन गेम्स हो ।
पुरुष भलिबल टिमले करिब ७५ दिनयता निरन्तर अभ्यास गरिरहेको छ । नेपाली टिमले पश्चिम नेपालको महेन्द्रनगरमा बसेर ७५ दिनको तयारी गरेको हो । लगत्तै साउन १५ मा काठमाडौं आएर टोलीले राखेपको कभर्ड हलमा अभ्यास गरिरहेको छ ।
नेपाल भलिबल संघका महासचिव जितेन्द्र चन्द टोलीको तयारी एसियन गेम्स र साग गेम्सको लागि मात्र नभएको जिकिर गर्छन् ।
‘यो तयारी मुख्य प्रतियोगिताका लागि मात्र नभएर निरन्तर लामो समयसम्म अगाडी बढाउने योजना सहित सुरु गरिएको हो ।’ उनले खेलपाटीसंग भने ।
नेपाली टिमले अहिले दुई विदेशी प्रशिक्षक राखेर तयारी गरेको छ । नेपालले मुख्य प्रशिक्षकमा नेदरल्याण्डका लेस्ले दि जोङलाई ल्याएको छ ।डच प्रशिक्षक जोङ एफआईभी कोर्ष लेभल टुका निर्देशक समेत हुन् । उनलाई सहयोग गर्ने गरि नेपालले अर्को विदेशी प्रशिक्षक डामी कोलोलाई टिममा समावेश गरेको छ ।
नेपालको कमजोर डिफेन्समा सुधार गर्न नेपालले डिफेन्स प्रशिक्षकको रुपमा कोलोलाई भित्राएको हो । दुवै प्रशिक्षकलाई सहयोग गर्न संघले सहायक प्रशिक्षक जगदिशप्रसाद भट्टलाई जिम्मेवारी दिएको छ ।
भलिबलले एसियन गेम्समा लामो समयपछि पुनरागमन गर्दैछ । तर, तयारीमा राखेपले आवश्यक सहयोग नगर्दा संघ रुष्ट छ । सरकारले भलिबललाई कुनै महत्व नदिएको संघ पदाधिकारी र खेलाडीको आरोप छ ।
बैदेशिक प्रशिक्षणको माग गर्दै आएको भलिबल टोलीले एउटा पनि अन्तराष्ट्रिय मैत्रिपुर्ण खेल खेल्न नपाएपछि असन्तुष्टि जनाएको हो । संघले टोलीलाई विशेष तयारीका लागि थाईल्याण्ड पठाउने निर्णय गरेको थियो । तर, परिषदले आवश्यक बजेटको प्रबन्ध नगर्दा संघको पहलले सार्थक रुप पाउन सकेन् ।
संघका महासचिव चन्दले भने वैदेशिक प्रशिक्षण र मैत्रिपुर्ण अभ्यासका बाबजुत नेपाली खेलाडी प्रतियोगिताका लागि तयार रहेको बताउछन् ।
‘बैदेशिक तयारी र मैत्रिपूर्ण अभ्यास खेल खेल्न नपाएपनि नेपाली खेलाडीको फिटनेस र ट्याक्टिसका कुरामा सुधार आएको छ । प्रर्दशनमा सुधार हुने अपेक्षा हामीले गरेका छौ ।’ उनले भने ।
पछिल्लो समय पुरुष भलिबलमा नेपालको प्रर्दशन सुधार उन्मुख छ । दुई बर्षअघि माल्दिभ्समा भएको तेस्रो संस्करणको एसियन भलिबल कन्फिडिरेसन (एभिसी) सेन्ट्रल जोन सिनियर पुरुष भलिबल च्याम्पियनसिपमा नेपालले काँस्य पदक जितेको थियो । एभिसीबाट आयोजना हुने प्रतियोगितामा नेपालको पहिलो अन्तराष्ट्रिय पदक नै त्यही हो । गत चैतमा भएको चौथो संस्करणमा भने नेपालले सोचेजस्तो प्रदर्शन गर्न सकेन ।
नेपालले गत बर्ष मैत्रीपूर्ण खेलमा मकाउको राष्ट्रिय भलिबल टिमलाई समेत हराएको थियो । त्यस्तै हङकङको राष्ट्रिय भलिबल टिम र बङ्गलादेशको राष्ट्रिय भलिबल टिमलाई पराजित गरिसकेको छ । भलिबल संघको निमन्त्रणमा काठमाडौँमा भएको प्रतियोगितामा नेपालले डेनमार्कको राष्ट्रिय भलिबल लिग च्याम्पियन टिमलाई समेत हराएको थियो ।
संघका महासचिव चन्दले ३१ वर्षपछि एसियन गेममा फर्किएको नेपालले लक्ष्य कुनै पदक जित्ने नभएको बताउछन् ।
‘अन्तराष्ट्रिय स्तरमा पुरुष भलिबल टिमले अहिलेसम्म वरीयता पाउन सकेको छैन् । त्यही वरीयता यसपटक ल्याउने हाम्रो लक्ष्य छ ।’ चन्द थन्छन्, ‘यस पटक नेपाली भलिबलले एसियन गेमबाट आफ्नो वरीयता लिएर आउछ । हामी १९–२० भित्र पर्न सक्दौनौ । तर नेपालको लक्ष्य टप १५ भित्र पर्ने हुनेछ ।’
‘एसियन गेममा कुनै स्थान हात पार्छाै भन्ने छैन । त्यस्तो अवस्था पनि छैन् । तर टिमले कडा चुनौती दिन्छ । हामीले खेलाडीबाट त्यही अपेक्षा लिएका छौ । पदक जित्न दिर्घकालिन योजना र तयारी चाहिन्छ । जो हामीसंग छैन् ।’ धरातलिय चित्र देखाउदै महासचिव चन्द भन्छन्, ‘हामी अहिले जुर्मुराएका छौ । यसले भविष्यको संकेत गर्छ । एसियन गेम्स नहोला तर राज्यले सहयोग गरे एकदिन भलिवलले आफुलाई प्रमाणीत गर्नेछ ।’
त्यस्तै, नेपाली टिमको कप्तान इमबहादुर मगरले तयारी राम्रो भएकाले नतिजा पनि राम्रो ल्याउने विश्वास रहेको बताए । ‘नेपाली टिमको लक्ष्य भनेको अन्तिम १० मा आफ्नो स्थान बनाउनु रहेको छ ।’ प्रशिक्षणमा व्यस्त मगरले भने ।
‘हाम्रो ग्रुपमा सबै भन्दा बलियो दक्षिण कोरिया रहेको छ । त्यस पछि भनेको चाइनिज ताइपेन हो । उसलाई हराउँदै प्रतियोगितामा अन्तिम १० भित्र पर्नै हाम्रो लक्ष्य रहेको छ ।’ इमले नेपाली टोलीको लक्ष्य सुनाए ।
नेपाली टिम :
इम बहादुर मगर ( कप्तान )
मान बहादुर श्रेष्ठ
धन बहादुर भट्ट क्षेत्री
बिशाल बहादुर वि क
दुर्गा प्रसाद महतो
नरेन्द्र गिरी
कुल बहादुर थापा
दिपक राज जोशी
राजु शेरचन
वैरभ बहादुर बङ
हरि बहादुर अधिकारी
ईश्वर थामा (लिवेरो)
अफिसीयलहरु :
हेड कोचः लेस्ले दि जोङ
सहायक कोचः जगदिश प्रसाद भट्ट
डिफेन्स कोचः डामी कोलो
ब्यवस्थापकः भरत बहादुर शाह
