पुलिस, फुटबल अनि परिवर्तन !

काठमाडौं । ६० को दशकमा नेपाली फुटबलमा विभागीय टिम भनेपछि सबैका नजर पर्थ्यो । अझ, भनौ नेपाल पुलिस क्लब । पुलिस टिम खेलाडीको आकर्षक टिम हुन्थ्यो ।

६० दशककै कुरा गरौं, नेपाल पुलिस क्लबका मुख्य प्रशिक्षक अनन्त राज थापा त्यस समय थ्री स्टारबाट लिग खेल्थे । उनले अन्तिम समयमा हानेको एक मात्रै गोलले थ्री स्टार लिग च्याम्पियन भयो । सायद, थ्री स्टार हारेको भए लिगको चौथो स्थानमा पुग्ने निश्चित थियो ।

अनन्तले थ्री स्टारमा के राम्रो गरेका थिए । उनलाई नेपाल पुलिस क्लबले अनुबन्ध गरिहाल्यो । सँगै रमेश बुढाथोकीलाई पनि । त्यसपछि हो नेपाल पुलिस क्लबले सहिद स्मारक ए डिभिजन लिगमा आफ्नो प्रभाव छाडेको ।

पुलिसले ६० सालमा आएर लिग खेल्न सुरु गर्याे । लिग खेल्न सुरु गरेसँगै पुलिसले राम्रा खेलाडी भित्र्याउन थाल्यो । लिग खेल्न थालेको तेस्रो वर्ष नै पुलिस च्याम्पियन बन्यो ।

बिस २०६३ सालमा पुलिसले पहिलो पटक ए डिभिजन लिग जियो । त्यसपछि ६६–६७ र ६८ सालमा लिगको उपाधि जित्दै पुलिसले लिगको उपाधिमा ह्याट्रिक नै गर्यो ।

तत्कालिन समय नेपालको राष्ट्रिय टिम नै बन्थ्यो पुलिस । अझ तत्कालिन समयमा पुलिसलाई खर्चालु स्पेनिस क्लब ‘रियल मड्रिड’ को उपमा दिईन्थ्यो । कोहि स्टार खेलाडी देख्यो कि भित्र्याईहाल्ने । सेवा सुविधा पनि अन्य क्लबको तुलनामा बढि नै ।

प्रशिक्षक थिए योगम्बर सुवाल । उनले कहिल्यै पुलिसलाई लिग जिताउन सकेनन् । तर, टिम तयार पारे । एउटा आधार बनाईदिए ।

सुवालले आफ्नो प्रशिक्षणमा अनिल अधिकारीको कप्तानीमा रमेश बुढाथोकी, राकेश श्रेष्ठ, दिपक पौडेल, नरोत्तम गौतम, पर्वत पाण्डे, हरि खड्का, संजिब जोशी, अनन्त राज थापाको टिम तयार पारेका थिए ।

सुवालले टिम छाडेपछि पुलिस टिमको नेतृत्व गर्ने जिम्मा विराट कृष्ण श्रेष्ठले पाए । त्यसपछि घरेलु लिगमा पुलिसलाई हराउने क्लब कमै रहे । त्यहिँ समय पुलिस टिमको स्वर्णकालिन युग रह्यो ।

त्यहिँ समय सुमन सुवेदी, जुमानु राई, रविन श्रेष्ठ, भोला सिलवालसँगै अहिले त्रिभुवन आर्मी क्लबका कप्तान रहेका भरत खवास पुलिसको टिममा सामेल भए ।

तर, एक समय लिगमा ह्याट्रिक उपाधि जितेको पुलिस क्लबको प्रदर्शन खस्कदो छ । टिमका पुराना खेलाडी कमै छन् । नयाँ पुस्ताका उत्कृष्ट खेलाडी पुलिस क्लबमा आउँनै छाडे ।

कुनै समय ८–९ जना राष्ट्रिय टिमका खेलाडी हुने पुलिसमा अहिले मात्र तीन जना राष्ट्रिय टिमका खेलाडी छन् । पुलिसको टिममा अहिले रवि पासवान, तेज तामाङ र अजित भण्डारी मात्र राष्ट्रिय टिममा रहेका खेलाडी हुन् । राष्ट्रिय टिमका पूर्व सदस्यहरु सुमन लामा, भोला सिलवाल, रविन श्रेष्ठ र सुमन सुवेदी पनि छन् ।

अभिषेक रिजाल, दिनेश राजवंशी, रेजिन सुब्बा र अर्पण कार्कीले गत सिजन पुलिसबाट लिग खेलेका थिए । तर, चारै खेलाडी यस सिजन पुलिसमा छैनन् । यस सिजन पुलिसका अनुभवी स्ट्राइकर हरि कठायतले पनि टिम छोडे । हरि यस सिजन जावलाखेल युथ क्लबबाट खेलिरहेका छन् ।

कुनै समय आकर्षणको केन्द्र रहेको पुलिस क्लबको किन आकर्षण घट्दो छ ? कारण के त ?

जब खेलाडी पुलिस क्लबमा आउँछन् प्लेईङ सेटमै खेल्छन् । जब उनीहरु स्तरीय खेलाडी बन्छन्, बाहिरी क्लबको नजर उनीहरुमा पर्छ । बाहिरी क्लबको आकर्षक प्रस्तावले खेलाडी विभाग छोड्न बाध्य हुन्छन् ।

विभागका केहि खेलाडी आफ्नो दर्जा अनुसारको तलबमै सिमित बन्नु र दर्जा नबढेको कारण पनि क्लब छाड्ने गरेका छन् । तर, मुख्य प्रशिक्षक थापा भने त्यस कुरालाई स्वीकार गर्दैनन् ।

‘विभागमा सुविधाको विषयमा कुनै कमीकमजोरी भएको छैन । बाहिरी क्लबमा पाउने सुविधा पाएनन् होला त्यो बेग्लै कुरा हो । तर, आवश्यकता अनुसार क्लबले हेरेको छ,’ प्रशिक्षक थापा भन्छन् ।

खेल्न र नाम कमाउन चाहने खेलाडीको लागि पुलिस क्लब जस्तो उपयुक्त ठाउ अन्य नभएको उनको दाबी छ ।

जारी ए डिभिजन लिगमा पुलिसको लक्ष्य सके उपाधि जित्ने, नसके शीर्ष ६ मा रहने छ ।

‘हाम्रो लक्ष्य सुरुमा शीर्ष छ भित्र हो । त्यसपछि राम्रो गर्दै शीर्ष तीनसम्मको सोच बनाएका छौं ।’ ६८ सालमा पुलिस च्याम्पियन बन्दा टिममा रहेका प्रशिक्षक थापाले भने ।

पुलिसको लक्ष्यबाटै थाहा हुन्छ की टिम पहिले जस्तो बलियो छैन ।

पहिले कसरि पुलिस बलियो हुन्थ्यो त ?

मुख्य प्रशिक्षक थापाको भनाई मान्ने हो भने त्यस समय विभागीय टिमले बाहेक अन्य क्लबले वर्ष भरि तयारी नै गर्दैन थ्यो । अन्य क्लबले प्रतियोगिता सुरु अघि मात्र खेलाडी छनोट गर्ने र टिम बनाउने गर्थ्यो । अहिले भने धेरै परिर्वतन भईसकेको छ ।

थापा भन्छन् ‘हाम्रो समय र अहिलेका फुटबलमा धेरै फरक छ । अहिले टेक्नोलोजीले धेरै फरक पारिसकेको छ । पहिलेको जस्तो खेल्न सजिलो छैन । अहिलेका सबै टिम बराबरका छन् । सबै क्लब आफै ब्यवसायिक भईसके । सबै बलिया पनि ।’

यस्तै ६० को दशकमा नेपालमा विदेशी खेलाडीको प्रभाव निकै कम पाईन्थ्यो । जसले गर्दा पुलिसलाई स्वतः फाइदा हुन्थ्यो ।

पुलिसलाई चुनौती दिने थ्री स्टार र मनाङ मर्स्याङ्दीले मात्रै विदेशी खेलाडी ल्याउने गर्थे । अन्य क्लब भने नेपाली खेलाडी सिमित थिए । यस्तै खेलाडीको फिटनेशमा कमैले ध्यान दिन्थ्यो । जसको फाइदा उठाउँदै पुलिसले ४९ खेलसम्म अपराजित यात्राको कीर्तिमान समेत बनाएको थियो ।

‘विभागको टिम बाहेक अन्य खेलाडीमा फिटनेशनै नहुने । जसले हामीलाई फाइदा भयो । अन्य क्लबका खेलाडीलाई आफ्नो रोलनै के हो थाहा नहुने । यस्तै अवस्थामा हामी सधै काउन्टरमा गोल गर्थ्यौ,’ मुख्य प्रशिक्षक थापाले सम्झिए ।

तर, अहिले क्लबसँगै खेलाडीमा पनि परिवर्तन आएको छ । खेलाडीसँगै प्रशिक्षकहरुमा समेत धेरै ज्ञान बढिसकेको छ ।

‘सामान्यतय फुटबलमा ४ मोमेन्टस हुन्छ । त्यो नै विपक्षी टिमलाई थाहा हुँदैन थियो । अहिले त्यो सबैमा छ । सबैमा ज्ञान छ । त्यसैले पनि प्रतिस्पर्धा बढेको छ,’ थापा भन्छन् ।