काठमाडौं । ‘तिमी खेल, हामी हेर्छौ । जिते संघको नाम, हारे खेलाडी बदनाम ।’ प्रस्तुत भनाई नेपाली खेलकुदको नियती हो ।
खेलाडीको जितमा सम्बन्धित संघ श्रेय लिन खोज्छ । तर, हारको पुरै दोष भनौं वा खेल्न नपाउँदाको पीडा खेलाडी स्वयमले भोग्छ ।
पछिल्लो समय ओलम्पिक छनोटको तयारीमा रहेका खेलाडी यस्तै समस्याबाट प्रताडित छन् । लामो समयदेखि छनोटको तयारी गरिरहेका खेलाडी अन्तिममा प्रतियोगिता खेल्नबाट बन्चित बनिरहेका छन् ।
नेपालमै रहेर ओलम्पिक छनोटको तयारी गरिहेका खेलाडीलाई सम्बन्धित संघले चासो नदेखाउँदा खेलाडी छनोट खेल्नबाट बन्चित भएका छन् । यसअघि तेक्वान्दो खेलाडीले ओलम्पिक छनोट खेल्ने मौका गुमाईसकेका छन् ।
जोर्डनमा मे २१ देखि २२ सम्म आयोजना भएको ओलम्पिक छनोटमा नेपाली खेलाडीले अन्तिम समयमा प्रतिस्पर्धा गर्नबाट बन्चित भएका थिए । बढ्दो कोरोना भाइरस संक्रमणको कारण देखाउँदै संघले छनोट प्रतियोगितामा सहभागिता हुन नसक्ने बताएको थियो । अन्तिम अवस्थामा भारत र नेपालबाट आउनेका लागि जोर्डन सरकारले कम्तीमा दुई साता क्वारेन्टाइनमा अनिवार्य बस्नु पर्ने नियम ल्याएपछि नेपालले सहभागिता जनाउन नसकेको संघका अध्यक्ष प्रकाश शम्सेर राणाले बताएका थिए ।
अहिले आएर आर्चरीका खेलाडी पनि नेपालबाट छनोट खेल गुमाउने पक्का भएको छ । फ्रान्सको पेरिसमा जुन १८ बाट सुरु हुने ओलम्पिक छनोट खेलमा आर्चरीका खेलाडी सहभागी नहुने संघका अध्यक्ष दीपकराज गुरुङले खेलपाटीलाई जानकारी दिए ।
‘हामीले सहभागी सक्ने प्रयास गरिरहेका थियौ । ओलम्पिक कमिटि र राखेपसँग पनि छलफल गरिरहेका थियौ । पहिला फ्रान्समा एक साता क्वारेन्टाइनमा बस्नु पर्ने भन्ने थियो ।’ संघका अध्यक्ष गुरुङले भने, ‘अहिले आएर नेपाल, भारत, पाकिस्तान लगायतका केही राष्ट्रलाई दुई साताको क्वारेन्टाइन बस्नु पर्ने भन्ने पत्र आएको छ ।’
संघका अध्यक्ष गुरुङले जुनको पहिलो साता दुई हप्ताका लागि क्वारेन्टाइन बस्नु पर्ने पत्र आएपनि समय छोटो भएका कारण खेलाडीलाई सहभागी गराउन नसकेको बताए ।
पहिलो सातानै आयोजक राष्ट्रले नेपाललाई दुई साता क्वारेन्टाइन बस्नु पर्ने बताएको थियो । संघले पहल गरेको अवस्थामा खेलाडीहरु छनोटमा सहभागी हुन सक्थे । तर संघले कोरोनाको कारण देखाउँदै पहल नगरेको देखिन्छ ।
‘पहिलो कुरा दुई साताको क्वारेन्टाइन भनेपछि क्वारेन्टाइन बस्ने समयनै भएन ।’ अध्यक्ष गुरुङले भने, ‘अर्को कुरा फ्रान्स छिर्नु अघि युरोपको कुनै अन्य राष्ट्रमा १० दिन क्वारेन्टाइन बस्नु पर्ने बताइएको थियो । त्यसका लागि कुनै अर्को राष्ट्र खोज्नु पर्ने थियो । अन्य राष्ट्रले पनि नमानेको खण्डमा हामीसँग कुनै विकल्पनै थिएन ।’
आर्थिक समस्याका कारण अर्को राष्ट्रमा क्वारेन्टाइनका लागि पहल गर्नु नसक्नु भएको हो भन्ने प्रश्नमा उनले भने, ‘पहिलो कुरा समय हो । हामीसँग समय थोरै भयो । थोरै समयमा हामीले भिसाका लागि पनि प्रस्ताव गर्नु पर्ने थियो । भिसा पाउने/नपाउने अर्को कुरा हो । त्यसपछि हवाई उडानको कुरा थियो । समय थोरै भएका कारण दुई/तीन दिनको यात्रा गरेर क्वारेन्टाइन सहित छनोट खेल्न सम्भव थिएन ।’
उनले आर्चरीको छनोटका विषयमा नेपाल ओलम्पिक कमिटि (एनओसी)सँग छलफल गरेको बताए । एनओसीसँगको छलफलपछि फ्रान्स नजाने निर्णय गरेको उनले जानकारी दिए । संघका अध्यक्ष गुरुङले खेलाडी १० दिन क्वारेन्टाइन बस्दा लयबाट बाहिरिन सक्ने भएकाले पनि क्वारेन्टाइन बसेर छनोट नखेल्ने निर्णय गरेको बताए ।
‘अहिले खेलाडी उच्च फर्ममा छन् । छनोटमा उनीहरुले आफ्नो राम्रो प्रदर्शन दिन सक्थ्ये । तर १० दिन क्वारेन्टाइनमा बस्दा ‘डल’ हुन सक्ने सम्भावना पनि हुन्छ ।’ उनले भने, ‘बरु यतै प्रशिक्षणमा ठिक होला । हामीले वाइल्ड कार्डका लागि प्रयास गरिरहेका छौ । वाइल्ड कार्ड पाए प्रशिक्षण गरिरहेका खेलाडीका लागि अझ राम्रो हुनेछ ।’
अध्यक्ष गुरुङले जुनको अन्तिमभित्र वाइल्ड कार्डको छिनोफानो भइसक्ने जानकारी दिए । ओलम्पिक छनोटका लागि आर्चरीका ज्ञानु अवाले र तिलक पुन मगरले तयारी गरिरहेका थिए । उनीहरु यतिबेला पोखरामा ओलम्पिक छनोटको तयारीमा रहेका छन् । संघका अध्यक्ष्य गुरुङले वाइल्ड कार्डको छिनोफानो नहुन्जेलसम्म आर्चरीको प्रशिक्षण जारी रहने बताए ।
‘तयारी राम्रै भइरहेको थियो । छनोट खेल हाम्रालागि राम्रो प्रर्दशन गरेर देखाउने अवसर थियो । जुन हामी गुमाउने पक्का भइसकेको छ ।’ ओलम्पिक छनोटको तयारीमा रहेका तिलक पुन मगरले भने, ‘मेहनत गर्दा गर्दै प्रदर्शन देखाउन नपाउनु निकैनै दुखको विषय हो । यसले हामीलाई मात्र पछि धकेलेको हैन, हाम्रो वाइल्ड कार्डको आशालाई पनि कमजोर बनाएको छ ।’
उनले थपे, ‘वाइल्ड कार्डका लागि सन् २०१९ पछिको खेलाडीको प्रदर्शन र स्कोर हेर्छ । हामीले २०१९ पछि एक मात्र अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेलेका छौ । जुन बैङ्ककमा भएको एसिया कप कन्टिनेन्ट क्वालिफिकेसन थियो । त्यसमा खासै राम्रो प्रदर्शन पनि हुन सेकेको थिएन । छनोटमा सुधारिएको प्रदर्शन गर्दै कम्तिमा कम स्कोर पुरा गर्ने लक्ष्य थियो । तर छनोटको सपना सकियो ।’
जुलाई २३ देखि अगस्ट ८ सम्म जापानमा हुने ग्रीष्मकालीन ओलम्पिकका लागि हालसम्म सुटिङ, बक्सिङ, जुडो र भारोत्तोलनले मात्रा ओलाम्पिक छनोट खेल खेलेका छन् । केहीले छनोटमा सहभागिता जनाउन सकेनन् भने केही खेलले छनोट नखेल्ने पक्का पक्की जस्तै छ ।
नेपालबाट टोकियो ओलम्पिकमा पौडीका गौरिका सिंह र एलेक्स शाह, एथलेटिक्सका गोपीचन्द्र पार्की र सुटिङकी कल्पना परियारको सहभागिता अहिलेसम्म निश्चित भएको छ ।
पौडी र एथ्लेटिक्सबाट अनिवार्य सहभागीता रहने भएकाले नेपालबाट ओलम्पिक खेल्ने खेलाडीको टुङ्गो लागेको हो । त्यस्तै सुटिङकी कल्पनाले नेपालबाट वाइल्ड कार्ड पाएकी हुन् । उनी टोकीयो ओलम्पिक सन् २०२० का लागि नेपालबाट वाइल्ड कार्ड पाउने पहिलो खेलाडी हुन् ।
ओलम्पिकमा वाइल्ड कार्डमार्फत विश्व भरबाट सुटिङ र जुडोका सर्वाधिक १२ पुरुष र १२ महिला खेलाडीले ओलम्पिक खेल्न पाउनेछन् । सुटिङको वाइल्ड कार्डको टुङ्गो लागि सकेको छ भने जुडोको अझै बाँकी छ ।
त्यस्तै, भारोत्तोलनमा ४ महिला र ४ पुरुष तथा बक्सिङमा ५ पुरुष र ३ महिला खेलाडीले वाइल्ड कार्डबाट सहभागिता जनाउने छन् । तेक्वन्दो, आर्चरी र पहिलोपल्ट ओलम्पिकमा समावेश हुन लागेको कराँतेमा २ पुरुष र २ महिला खेलाडीका लागि लागि कोटा छुट्याएको छ ।
