आयतन फराकिलो बनाउँदै भलिबल

काठमाडौं । एक समय भलिबल नेपालको सबैभन्दा लोकप्रिय खेल थियो । भौगोलिक अवस्था र समाजिक बनोटले यसलाई फैलिन सहयोग गर्यो । समयको विकासक्रमसंगै धेरै खेलहरु नेपालमा भित्रिए । संस्थागत रुपमा धेरै खेलले देशभर आफ्नो सञ्जाल फिजाए । आफ्नो वृद्दि विकासमा अनवरत लागे ।

नेपाली खेलकुदको एक खास चरित्र छ । खास खास समयमा कुनै खेल बिशेष निकै लोकप्रिय बन्छ । तर कालान्तरमा हराएर जान्छ । यसको कारण, जब खेलले लोकप्रियता हासिल गर्छ, यसको विकासमा सम्बन्धित पक्षले कहिल्यै वास्ता गर्दैनन् ।

विभिन्न आरोह अवरोह पार गर्दै भलिबलले आफ्नो लोकप्रियता र सम्भावनालाई जोगाई राखेको छ । भौगोलिक हिसावमा नेपालमा सबै भन्दा धेरै खेलिने भलिवलले राष्ट्रिय खेलको मान्यता समेत पाएको छ ।

पछिल्लो समय नेपालमा भलिबलका गतिविधि बढ्दो छ । सुस्ताएको भलिबलले विस्तारै गति लिन थालेको छ । महिला तथा पुरुषका प्रतियोगिताहरु निरन्तर चलिरहेको छ । अन्तराष्ट्रिय स्तरमा समेत यसको उपस्थिती उल्लेखनिय छ । इन्डोनेशियाको जाकार्तामा भएको प्रतियोगितामा नेपालको पुरुष भलिबल टिम वरियता समेत हासिलनै गर्याे । 

केही दिन अगाडीमात्र काठमाडौंमा फ्रेन्चाईज महिला भलिबल लिग सकियो । तीन विभाग सहित ६ टिम सहभागि प्रतियोगितामा केही विदेशी खेलाडी समेत सामेल भए । धेरै माथिल्लो स्तरका खेलाडी नभएपनि आफु भन्दा बलिया खेलाडीसंग महिला खेलाडीले खेल्न पाए । यस्तो प्रतियोगिताको प्रभाव आगामी दिनमा देखिदै जानेछ ।

बिदेशी खेलाडीसंग खेल्दा महिला खेलाडीको क्षमता बढ्नुकासाथै नयाँ बिषय सिक्ने मौका मिल्ने स्वयम खेलाडीहरु समेत बताउछन् । नेपाल भलिबल संघका अध्यक्ष मनोरञ्जन रमन शर्माले नेपालको राष्ट्रिय खेल भलिबलमा सरकारले राम्रो लगानी नगरेपनि ठुलै प्रतिफल हासिल गरेको गर्छन्।

‘भलिबलका बार्षिक दुई वटा राष्ट्रिय लिग हुन्छन् । त्यसले नेपाली भलिवलमा धेरै टेवा पुर्याएको छ ।’ उनी भन्छन् । कुनैपनि व्यवसायिक क्षेत्रले नेपालमा भलिबल प्रतियोगिताको आयोजना गरेमा त्यसमा संघले प्राविधिक सहयोग गर्ने शर्मा बताउछन् ।

पछिल्लो समय नेपालमा महिला भलिबलको आकर्षण बढ्दो छ । प्रतियोगिता आयोजनाको मात्र तिव्र छ । महिला भलिबलको लोकप्रियताले नीजि क्षेत्रसमेत यसमा विस्तारै तानिदै छ । संघका अध्यक्ष शर्मा समेत तुलनात्मक रुपमा कमजोर देखिएपनि महिला भलिबलको स्तरलाई तिव्र गतिमा अघि बढाउने तयारी भएको बताउछन् ।

‘हामी बर्षभरि महिला राष्ट्रिय भलिबल टोलीलाई प्रशिक्षणमा राख्न चाहान्छौ तर हाम्रो लगानीले सम्भव छैन ।’ उनले भने, ‘विभागीय टिमका खेलाडीले नियमित प्रशिक्षण पाएका छन् । अब नियमित प्रतियोगितासंगै भलिवलका नयाँ कार्यक्रम थप्दै जाने तयारी छ ।’