काठमाडौं । क्रिकेट के हो ? खेल हो । तर, नेपाली क्रिकेट प्रेमीका लागि क्रिकेट खेलमात्र होइन । अब जीवनशैली बनिसक्यो । यकिनका साथ भन्न सकिन्छ एसोसियट राष्ट्रमा नेपाल मात्र यस्तो देश हो जसको 'लोयल फ्यानवेस' छ । त्यसैले नेपाली क्रिकेटर खेलाडी मात्र होइनन स्टार नै हुन् । नेपाली क्रिकेटले असिमित खुशी पनि दिएको छ । त्यति नै पीडा पनि । त्यसैले समर्थक कहिले खुशीले नाच्छन्, कहिले दुखित हुन्छन्, कहिले रिसाउँछन् ।
पछिल्ला केहि वर्षमा भने सबैभन्दा कठिन कुरा नेपाली क्रिकेट समर्थक बन्नु रहेको छ । लाईभ स्ट्रिमिङमा झुन्डिरहने त्यो हजारौंको जमात नेपाली टिमको प्रदर्शनबाट सार्है निराश छ । नेपालको खेलको दिन गन्दै कुरेर बस्ने जमात अन्तिम दिनमा नतिजाबाट पीडित भईरहेका छन् ।
नेपाली क्रिकेट टोलीले आईसीसी विश्वकप लिग–२ अन्तर्गतको त्रिकोणात्मक एकदिवसीय सिरिजका लागि स्कटल्याण्ड भ्रमण सकाएको छ । अर्को वर्ष भारतमा हुने आईसीसी एकदिवसीय विश्वकप छनोटको सुरुआती खुट्किलोको रुपमा रहेको लिग-२ को यात्रा नेपालसँग रहेको एकदिवसीय मान्यता जोगाइराख्न पनि महत्वपुर्ण छ । तर, नेपाली टोलीको स्कटल्याण्ड भ्रमण निराशाजनक रह्यो । यस भ्रमणमा खेलेका कुल ४ खेलमध्ये १ खेलमा मात्र जित निकाल्न सक्यो भने बाँकी ३ खेल गुमायो ।
सन् २०१९ देखि सुरु भएर २०२३ सम्म चल्ने लिग-२ मा नेपालसहित ७ एसोसिएट देशले प्रतिस्पर्धा गरिरहेका छन् । यस लिगमा शीर्ष स्थानमा रहने तीन टोलीले एकदिवसीय विश्वकपको ग्लोबल छनोटमा स्थान बनाउनेछन् । लिग-२ को सुरुआत अघि नेपाललाई शीर्ष तीनको दाबेदार टोलीको रुपमा हेरिएको थियो । तर, हाल नेपाल अंक तालिकामा २० खेलमा ८ जित र ११ हार सहित १७ अंक जोड्दै छैटौं स्थानमा छ । लिग-२ मा २० खेल खेल्दा मात्र १ खेल जितेर तालिकाको पुछारमा रहेको पपुवा न्युगिनी भन्दा नेपाल एक स्थान माथि छ । अर्थात यसलाई यसरी पनि बुझाउन सकिन्छ, हालसम्म पपुवा न्युगिनी पछि सबैभन्दा कमजोर नेपाल देखिएको छ ।
१८ मार्च २०२२ मा युएईसँग पराजित भएदेखि लिग-२ मा नेपालको यात्रा निरन्तर ओरालो लाग्दै गयो । त्यसपछिका १० खेलमा नेपालले तीन खेलमा मात्र जित निकाल्न सक्यो । मार्च पछि नेपालले एक/एक पल्ट पीएनजी, ओमान र स्कटल्याण्डलाई पराजित गरेको छ ।
त्यसअघि ५ फेब्रुअरी २०२० मा ओमानसँग खेल्दै नेपालले आफ्नो लिग-२ को यात्रा हारबाट थालनी गर्यो । दोश्रो खेलमा अमेरिकाविरुद्ध 'कम्ब्याक' गरेको नेपालले विभिन्न उतारचढावहरु बेहोर्दै १६ मार्च २०२२ सम्म ९ खेलमा ५ जितका साथ बलियो उपस्थिति जनाइरहेकै थियो । तर, यस अवधिमा विभिन्न संक्रमणकालिन अवस्थाबाट गुज्रिएको नेपाली टोली मैदान भित्र र बाहिर विवादित बन्न पुग्यो । जसको प्रत्यक्ष असर टोलीको प्रदर्शन र नतिजामा समेत देखिरहेको छ । हरेक खेलको राष्ट्रिय टोलीमा 'ट्रान्जिसन' आवश्यक हुन्छ तर नेपाली क्रिकेट टोली विभिन्न कालखण्डमा लगातार परिवर्तनको शिकार भैरह्यो । कहिले प्रशिक्षक त कहिले कप्तान परिवर्तन, 'प्ल्येर सेटलमेन्ट' मा नराम्ररी मात खाएको नेपालको परिणामस्वरूप : प्रदर्शनमा एकरुपता छैन ।
क्यानमा पनि अहिलेको प्रगति र नतिजालाई लिएर आ-आफ्नो विश्लेषण रहेको पाइन्छ । हालै कप्तान सन्दीप लामिछानेले 'आफूलाई कसैले समर्थन नगरे पनि ठिक रहेको र एक्लै लड्न तयार रहेको' ट्वीट गरेसँगै धेरै शंकाहरु सतहमा देखिए । कप्तान सन्दीपले साँच्चै नै साथ नपाएको कुरा प्रष्ट्याउने क्यानकै भित्रका मान्छेहरु पनि छन् । उनीहरुका अनुसार टोलीमा केहि त्यस्ता खेलाडीहरु छन् जो सन्दीपलाई असफल कप्तान बनाउन लागिपरेका छन् ।
नाम नखुलाउने शर्तमा क्यान उच्च स्रोतका एक व्यक्तिले भने, 'अहिले टोलीमा ति खेलाडीले टिम गेम खेलिरहेका छैनन् व्यक्तिगत रुपमा मात्र सोचिरहेका छन् । उनीहरुलाई सन्दीपको कप्तानीमा खेल्न चित्त बुझेको छैन । उनीहरु हामीलाई कसैले हटाउन सक्दैन भनेर मोनोपोली चलाइरहेका छन् ।'
नेपाली क्रिकेटमा खेलाडीबीच गुटबन्दी रहेको कुराले बारम्बार चर्चा पाइरहन्छ । यो अहिलेमात्र होइन बिगतमा पनि चर्चा भईरहने बिषय थियो । जसले जति नकारे पनि क्रिकेटमा गुटबन्दी 'ओपन सिक्रेट' जस्तै हो । सन्दीपले सबै समस्या समाधान गर्न धेरै प्रयास गरेको तर उनलाई ति खेलाडीले साथ नदिएको उनको दाबि छ । 'तसर्थ प्रशिक्षकले अब व्यक्तिगत रुपमै बोलाएर सबैलाई चेतावनी दिनुपर्छ', उनले थपे ।
तर, क्यानमा राम्रो पकड भएका क्यानका केन्द्रिय सदस्य दुर्गाराज पाठक भने यो दाबीलाई खण्डन गर्छन । 'मलाई त्यस्तो कुनै जिरो सपोर्ट वा गुटबन्दी छ जस्तो लाग्दैन । यो टोली नयाँ हो । नयाँ टोलीले लय समात्न खोजिरहेको बेला छ । टोलीले हारिरहेको बेलामा यस्ता हल्लाहरु आउँछन । जब टोलीले राम्रो गर्छ त्यसबेला यीं सबैकुरा हराएर जान्छ ।'
यद्दपी टिममा कथित गुटबन्दी नभएको भनाई आइरहेको बेलामा टोलीका कप्तानको 'जिरो सपोर्ट' ट्वीटलाई अर्थपूर्ण भावमा हेरिएको थियो । सन्दीपले किन र कुन आशयमा त्यो ट्वीट गरे त्यो नितान्त उनको व्यक्तिगत बिषय हो । एउटा कुरा के नकार्न सकिदैन भने, सन्दर्भ फरक नै थियो भने पनी त्यो ट्वीट समयसापेक्षित अवश्य थिएन ।
नेपाली क्रिकेट खेलाडी समर्थकसँग नजिकको सम्बन्धमा छन् । उनीहरु आफ्ना खेलाडीलाई अत्यधिक रुचाउँछन् । समर्थकको क्रिकेट र खेलाडीप्रतिको लगावले उनीहरुलाई एकआपसमा बाँधेर राख्छ । त्यसैले क्रिकेट जगतमा के चलिरहेको छ ? आम धारणा के छ ? यसमा खेलाडीको चासो हुने गर्छ । नेपाली क्रिकेट समर्थकले मात्र खेलाडीलाई पछ्याउँदैनन्, खेलाडीले समर्थकलाई पनि पछ्याईरहेका हुन्छन् । गुटबन्दी, पक्ष, विपक्ष, बिरोध, समर्थन आदि बिषयका कुराले ध्यान भंग हुँदा क्रिकेट जस्तो 'मिलि सेकेन्ड' खेलमा महत्वपूर्ण खेलाडीको प्रदर्शनमा समेत असर गरिरहेको हुन्छ । दिनरात चलिरहेका यस्ता बहसले नेपाली खेलाडीको मानसिकतामै धेरै असर पार्छ । त्यसैले यस्ता कुराको पछाडी अल्झिनु भन्दा वास्तविक समस्या तिर ध्यान दिनु जरुरि छ ।
नेपाली क्रिकेटमा सबैभन्दा लोकप्रिय र सफल प्रशिक्षक पुवुदु दासानायकेलाई क्यानले एक वर्षका लागि प्रशिक्षक नियुक्त गर्यो । उनले नेपाली क्रिकेटको स्वर्णिम पुस्ताको नेतृत्व गरेका थिए । पुवुदु ६ वर्षपछि नेपाल फर्किए । उनी प्रशिक्षक बनेर आएदेखि नेपाली क्रिकेट टोली नयाँ युगमा प्रवेश गरेको छ । सिनियर खेलाडीलाई युवाहरुले प्रतिस्थापन गरिसकेका छन् । टी-ट्वान्टी विश्वकप छनोट देखि सामान्य नतिजा दिरहेको टोलीले लिग-२ मा लय गुमाउदा क्रिकेटप्रेमी चिन्तित छन् । यहि प्रदर्शनबाट विश्वकप त परको कुरा भएको त्यही एकदिवसीय मान्यता समेत गुम्ने होकी भन्ने शंका उत्पन्न हुन थालेका छन् ।
सिरिज अघिको तयारी पनि यस पटक राम्रो नै थियो । यहि टोलीलाई हेर्ने हो भने पनि जनवरीदेखि लगातार विभिन्न क्लब र देशविरुद्ध खेलिरहेको छ । र पनि 'एक्जिक्युसन' मा चुकेको छ । पुवुदुले नेतृत्व सम्हाले लगत्तै क्यान पनि विश्वस्त थियो कि सबैकुरा मिल्दै जानेछ । उनले टोलीका सिनियर खेलाडीसँग लामो समय काम गरेका थिए । वर्तमान कप्तान सन्दीप पनि उनकै खोज हुन् । तसर्थ उनि प्रशिक्षक मात्र नभई एउटा राम्रो मार्गदर्शक पनी बन्न सक्ने आकलन थियो किनकि प्राय खेलाडीले उनको कुरा सुन्छन् । तत्कालिन अवस्थामा क्यान र खेलाडीबीचको विवादबाट टिमलाई बाहिर तानेर टिममा एकता र ताजगी ल्याउन सक्ने पात्रको रुपमा पुवुदुको दोश्रो इनिङ सुरु भयो ।
पुवुदुलाई सजिलो थिएन । उनी नेपाल फर्किदा टिम संक्रमणकाल बाट गुज्रिरहेको थियो । १५ डिसेम्बर २०२१ मा क्यानको आकस्मिक बैठकले स्पष्टिकरण चित्त नबुझ्दो भएको भन्दै राष्ट्रिय क्रिकेट टिमको तत्कालिन कप्तानबाट ज्ञानेन्द्र मल्ल र उपकप्तानबाट दीपेन्द्र सिंह ऐरिलाई हटायो । साथै अनुशासन उल्लंघन गरेको आरोपमा क्यानले मल्ल र ऐरिसहित सोमपाल कामी र कमलसिंह ऐरिलाई कारबाही गर्यो । यहि दिन सन्दीप नेपालको नयाँ कप्तान बने । क्यानको निर्णयविरुद्ध अन्य केहि क्रिकेट खेलाडीले आफ्ना सहकर्मीहरुमाथिको कारबाही फिर्ता नलिए नखेल्ने चेतावनी दिए । प्रशिक्षण पनि बहिस्कार गर्दै सामाजिक सञ्जालमा 'आई एम डन' लेख्दै बिरोध गरे ।
एकातिर टिमको अवस्था यस्तो थियो भने अर्को तर्फ उनले टिमसँग राम्रोसँग घुलमिल हुने समय पनी नपाउदै महत्वपूर्ण प्रतियोगिताको लागी तयारी गर्नु थियो । उनीसँग समय कम थियो । कम समयमा राम्रो नतिजा जुनै प्रशिक्षकको लागी कठिन कार्य हो । समय अभावका कारण उनले कुनै नयाँ प्रयोग अथवा नयाँ शैली अपनाउन पाएनन । आगामी रणनीति तयार पार्न समय नपाएका पुवुदुसँग 'ब्रेक' थिएन ।
पुवुदुको प्रशिक्षणमा हालसम्म नतिजा सुखद छैन यो फ्याक्ट हो । फेब्रुअरी यता नेपालले सबै (आधिकारिक र गैर आधिकारिक) गरि जम्मा ३६ खेल खेलेको छ । जसमध्ये १९ जित, १५ हार र २ खेलमा बराबरको नतिजा निकालेको छ । यो आँकडा सन्तोषजनक होइन ।
कहाँ बिग्रिरहेको छ नेपालको खेल?
क्यानाडा र स्कटल्याण्डकै भ्रमणलाई उदाहरण मान्ने हो भने नेपाललाई त्यहाँको कन्डिसनसँग अभ्यस्त हुन निकै अप्ठ्यारो भयो । चिसो कन्डिसन, जहाँ चिसो हावामा बल ज्यादै स्विङ पनि हुन्छ नेपालका ब्याट्सम्यानले त्यो कन्डिसनमा संघर्ष गरे । क्यानले १/२ हप्ता त्यहाँको कन्डिसनसँग अभ्यस्त बनाउन टिमलाई अभ्यास गराउन सक्नुपर्थ्यो । यहाँनेर क्यानको कमजोरी छ । यही कमजोरीसँगै जोडिएर आउँछ ब्याट्सम्यानको मानसिकता पनि । कन्डिसन थाहा हुँदाहुदै पनी गैरजिम्मेवार ब्याटिङ यसपटक नेपाली टिमबाट देखियो । कुनैपनी ब्याटरले 'टफ कन्डिसन' मा धैर्यता देखाउंदै इनिङलाई एङ्करिङ्ग गर्न सकेनन । बल डिफेन्ड गर्नेक्रममा एज लाग्नु सामान्य हो तर नेपाली ब्याटर सिंगल र डबल्स लिन इच्छुक देखिदैन थिए । हावामा प्रहार गर्ने क्रममै विकेट धेरै गुमेको छ । टिममा एकदुई जना खेलाडी बाहेक सबै जनासँग अन्तराष्ट्रिय खेलको राम्रै अनुभव छ तर सहि समयमा लागु नगर्दा नेपाली ब्याटिंग दयनीय देखियो । यसमा टिम म्यानेजमेन्टको निर्णय पनि सहि रहन सकेन यसै त खराब ब्याटिङलाई ब्याटिङ अर्डर तलमाथि पारेर झनै खराब बनायो ।
नेपाली टोलीको परम्परागत कमजोरी अथवा समस्या भनेकै ब्याटिङ हो । जब सम्म 'मल्टी डे' फर्म्याटमा नेपालमा क्रिकेट हुदैन नेपाली ब्याटिङको स्तर यहि रहिरहने छ । राष्ट्रिय टोलीका पूर्व प्रशिक्षक जगत टमाटा नेपालमा 'ग्रासरुट र मल्टि डे' क्रिकेटको अवधारणा आवश्यक भैसकेको औंल्याउछन् । अब पनि ढिलो गरेमा यो भन्दा दयनीय अवस्था नआउला भन्न सकिन्न ।
क्रिकेटमा टोलीको स्तरभन्दा टोलीको प्रदर्शनले नतिजा आउँछ । कागजमा त हामी अझै एसोसियट लेभलमा अब्बल देखिन्छौं । तर वास्तविकता यही हो की अन्य टोलीले आफ्नो घरेलु क्रिकेटको स्वरुपमा समयानुसार प्रगति गर्दै गए हामी भने यथास्थितिमै रहिरह्यौं । राष्ट्रिय टोली छनोटको गतिलो आधार नै नभएको हाम्रो क्रिकेटको टिमले कस्तो नतिजा देला ? हामी कहाँ त ओडीआईको लागि टी-२० बाट र टी-२० को लागी ओडीआईबाट टिम छनोट हुन्छ । घरेलु क्रिकेटको संरचना निर्माण नै हुनसकेको छैन । नेपाल क्रिकेट संघ क्यानले स्थानीय तहसँग समन्वय गर्दै महिला र पुरुषको मेयर्स कप प्रतियोगिता आयोजना गरिरहेको छ यो धेरै राम्रो पहल हो तर पर्याप्त भने होइन । राष्ट्रिय खेलकुद परिषदसँग सहकार्य गरेर प्रधानमन्त्री कपलाई अँझ ठुलो र व्यवस्थित बनाउनु पर्छ । यसमा परिषद पनि क्रिकेट भनेकै क्यानको मात्र हो भन्ने भ्रमबाट बाहिर आउनु जरुरि छ ।
क्रिकेटको व्यवस्थापन र खेल आयोजना आफैमा अन्य खेलकुद भन्दा खर्चिलो हुन्छ । यसको ओलम्पिक सँगको इतिहास हेरेमा थप आफै प्रष्ट हुन सकिन्छ । उमेर समूह, महिला, पुरुष टोलीको प्रतियोगिता आयोजना, खेलाडीको सेवा सुबिधा, व्यवस्थापनमा सरकारको सहयोग बिना क्यान एक्लैले केहि गर्न सक्दैन । गरीहालेमा त्यो अहिलेको जस्तै दिर्घकालिन हुँदैन । पर्याप्त लगानीको अभाव र सिमित भौतिक संरचनाको कारण महिनौं लगातार चल्नुपर्ने 'मल्टी डे' लिगलाई एक हप्तामा खुम्च्याउनु पर्ने बाध्यता छ । यसबाट उन्मुक्ति कसरि पाउन सकिन्छ भन्ने बिषयमा सरकार र क्यान एउटै टेबलमा बसेर छलफल गर्न अत्यावश्यक छ ।
नेपाली क्रिकेटको विकास अवरोध हुनुमा कमजोर भौतिक संरचना एउटा प्रमुख कारण हो । विभिन्न प्रदेश र स्थानिय तहमा रंगशाला निर्माण गर्न सके त्यस क्षेत्रमा क्रिकेट फस्टाए नयाँ खेलाडी उत्पादन हुन्छन् । देशैभरिका स्थानिय तहबाट खेलाडी उत्पादन हुनु सिधा राष्ट्रिय टोलीको जग बलियो हुनु हो । नेपाल क्रिकेट संघ क्यानले प्रतियोगिता आयोजना, खेलाडी, व्यवस्थापन र मैदानको रेखदेखमा ध्यान दिने हो। भौतिक संरचना निर्माण सरकारको जिम्मेवारी हो ।
भौतिक पूर्वाधार पर्याप्त मात्रामा बनाउन सके, नयाँ खेलाडी उत्पादन हुने र ग्रासरुट लेभल देखिनै खेलाडीमा स्तरिय ब्याटिङ विकास गर्न सकिन्छ । त्यसको लागि विशेष योजना बनाइ क्यानले सरकारसँग सहकार्य गर्न सक्नुपर्छ । क्यान सँधै यसमा लागिपरेको जवाफ दिन्छन् क्यानका सचिव प्रशान्त मल्ल । 'हाम्रो प्राथमिकता अहिले टिम बिल्डअप हो, त्यसमा दिर्घकालिन रुपमा नै क्यानले ग्रासरुट, मल्टी डे र प्रोफेसनल लिग लाई ध्यान दिनेछ,' मल्ल भन्छन् ।
खेलाडी उत्पादन मात्र सबै होइन । कम्तिमा एउटा रिजर्भ टिम तयार पार्नु आधुनिक क्रिकेटको माग हो । उत्पादन भएका खेलाडीलाई क्रिकेटमै लागीराख्ने वातावारणको निर्माण क्यानले गर्नुपर्छ । उदाहरणको लागी दीपेन्द्र जस्ता महत्वपुर्ण खेलाडी अहिले आफ्नो खराब लयसँग जुधिरहेका छन । तर प्रतिस्थापनमा उनकै क्षमता बराबरको अरु कुनै योग्य खेलाडी हामीले तयार पार्न सकेका थिएनौ । उनको विकल्पको रुपमा कुनै नाम त आउछ होला तर के उसलाई विस्वास गर्न सकिन्थ्यो ? यस्तो अवस्थामा हामीसँग 'बी' टिम छैन ।
हुन त पुबुदु आफैमा उच्च श्रेणीका प्रशिक्षक र ब्याटिङ कन्सल्टेन्ट हुन् । तथापि समयको मागलाई ध्यानमा राखी क्यानले ब्याटिङ कोच राख्न सक्छ । कुनैपनि राष्ट्रिय टोलीको आधारभूत आवस्यकता भनेकै ब्याटिङ, बलिङ, फिल्डिङमा मजबुतिको लागी सम्बन्धित विशेषज्ञता हासिल गरेका व्यक्तिसँगै रहनु हो । यति महत्वपुर्ण कुरामा क्यानले ढिलो गर्नु हुँदैन । क्यान उच्च स्रोतका अनुसार अब यो 'ब्रेक' मा ब्याटिंग कोचको नियुक्तिको लागी गृहकार्य भैरहेको छ । यसमा पनी दिर्घकालिन योजनाको खाँचो छ । उदाहरणको लागी क्यानडा भ्रमण अघिपनि राष्ट्रिय टोलीका केहि खेलाडीहरु ब्याटिंगमा सुधारको लागी भारत पुगेका थिए । तर जव रनको आवश्यकता पर्यो उनीहरुको ब्याट पनि चलेन । त्यसैले केहि समय केहि महिना भन्दापनि अनुभवी र योग्य ब्याटिङ कोच दिर्घकालिन रुपमै नेपाललाई आवश्यक छ ।
अहिलेको डर यो हारको सिलसिलाले निरन्तरता पाइरहेमा नेपाली क्रिकेटप्रति शुभचिन्तकहरुको चासो कम हुदै जाने त होइन भन्ने छ । क्रिकेटमा लगानीकर्ताको आकर्षण बढाउने प्रमुख नीति नै बलियो राष्ट्रिय टोलीको निर्माण हो । सोहि टोलीले अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगितामा राम्रो नतिजा दिएमा 'स्टेक होल्डर' लाई फाइदा हुने हो ।
यस बिषयमा क्यानका कोषाध्यक्ष रोशन कुमार सिंहको मत फरक छ ।
'क्रिकेटमा लगानीकर्ताको आकर्षण कम हुने, शुभचिन्तक घट्ने भन्ने हुदैन । किनकि हरेक राष्ट्रिय टोलीमा कुनै समय यस्तो आउंछ जहाँ टोली राम्रो प्रदर्शन गर्न सकिरहेको हुदैन । चांडै यहि टोलीले नतिजा दिन थाल्नेछ । नेपाल टी-२० लिगले पनि थप लगानीकर्ता लाई आकर्षित बनाउनेछ,' उनी भन्छन् ।
नेपाली क्रिकेट विकासको लागी कोशेढुंगा साबित हुने अपेक्षा गरिएको नेपाल टी-२० लिगले के कस्तो योगदान पुर्याउनेछ त्यो समय आएपछि देखिने कुरा हो । हालका लागि यो लिग अपरिहार्य छ । खेलाडीका सेवा सुबिधा, लगानी र परियोजनाको महत्वकांक्षालाई बिश्लेष्ण गर्ने हो भने यो लिग कोशेढुंगा बन्ने धेरै सम्भावना छ । खेलाडी उत्पादन र अवसरका हिसाबमा तत्काल यसको प्रभाव देखिने भएपनि के यो लिगले नेपालको कमजोर ब्याटिङ सुधार्न सक्ला ? त्यो पनि हुन सक्ने सम्भावना छ । विदेशी खेलाडी, फरक फरक प्रशिक्षक को फरक फरक अनुभव र शैलीलाई नेपाली खेलाडीले अपनाउनेछन् । यसबाट केहि हदसम्म नयाँपन आउनेछ । यसको कमर्सियल सक्सेसलाई सिधा खेलाडीको व्यवस्थापनसँग जोड्न सकेमा राम्रो प्रतिफल आउनेमा आशावादी बन्न सकिन्छ ।
तर पुर्णरुपमा ब्याटिङ सुधारको लागि भने 'मल्टी डे' क्रिकेट अवधारणाको विकल्प छैन । सफलता एकैरातमा आउने हैन त्यसको लागी दिर्घकालिन योजना अनुरुप कार्य गर्न क्यानको केन्द्रिय संघ मात्र नभई प्रदेश र जिल्ला संघहरुको भूमिका ठुलो रहन्छ । धेरै नगरे पनि प्रदेश र जिल्ला संघले स्थानिय राम्रा खेलाडीको पहिचान गर्दै उनीहरुलाई ठुलो श्रेणीको क्रिकेट सम्म पुर्याउने जिम्मा लिनुपर्छ ।
