काठमाडौं । पहिलो पटक विश्वकपमा छनोट हुनका लागि सन् १९९६ सम्म कुर्नुपरे पनि डेनमार्कले फुटबल मैदानमा धेरै सफलताको आनन्द उठाएको छ । डेनमार्कले युरोपेली च्याम्पियनशिपमा तीन पटक शीर्ष चार भित्र रहँदै च्याम्पियनसिपको अन्त्य गरेको छ । सन् १९९२ को आश्चर्यजनक जितसहित छ ।
डेनमार्क ओलम्पिकमा एक पटक च्याम्पियन बन्दा तीन रजत पदक र एक कास्य पदक जितेको छ । त्यस्तै विश्वकपमा तीन पटक शीर्ष १६ सम्मको यात्रा गर्दा एक पटक क्वाटरफाइनलसम्म पुगेको छ ।
आफ्नो इतिहासको सुरुवातमा डेनमार्कले ओलम्पिकमा आफ्नो नाम कमाए । १९०६ मा कोपेनहेगन फुटबल संघका खेलाडीहरू मिलेर बनेको टोलीले एउटा ग्रीस टिम र ओटोम्यान साम्राज्यका दुई क्लबलाई हराउँदै अनौपचारिक स्वर्ण पदक जित्यो । त्यसको दुई वर्ष पछि उनीहरू ओलम्पिकको पहिलो आधिकारिक फुटबल प्रतियोगितामा दोस्रो बने । तिनीहरूले १९१२ मा अर्को रजत पदक जितेका थिए । जसको कारणले डेनमार्कलाई ईएलओ वरीयतामा शीर्ष स्थानमा राखियो ।
डेनमार्कका लागि यि प्रारम्भिक परिणामहरू उत्साहजनक थिए । तर, डेनिस फुटबल संघले अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलमा त्यति रुची राखेन । १९२० देखि १९४८ सम्म तिनीहरू मैत्रीपूर्ण खेल र क्षेत्रीय नोर्डिच च्याम्पियनशिपमा मात्र सिमित बने । यस अवधि पछि पनि डेनमार्कमा फुटबल धेरै जसो मनोरञ्जनको विषय मात्र बन्न पुग्यो । जसले गर्दा धेरै उत्कृष्ट डेनिश फुटबलरहरू देश छोडेर अन्यत्र आफ्नो भाग्य खोज्न लागे ।
सन् १९९४ मा डेनमार्कले युरोपेली च्याम्पियनशिपका लागि छनोट गर्न सजिलो ड्रको फाइदा उठायो । तर, सोभियत संघ र हंगेरीसँग पराजित भएपछि डेनमार्क चौथो स्थानमा सिमित बन्न पुग्यो । यद्यपि त्यस नतिजाले फुटबल संघमा मुख्य भूमिका खेल्यो र अन्ततः राष्ट्रिय टोलीमा व्यवसायिक खेलाडीहरूलाई अनुमति दिने निर्णयमा पुग्यो । त्यसको लगत्तै व्यवसायिक फुटबल डेनिस लिग पनि सुरु गर्यो । जसले अझ प्रतिस्पर्धी राष्ट्रिय टिम निर्माणका लागि मार्ग प्रशस्त गर्यो ।
डेनिस डायनामाइट
सन् १९८० सम्म डेनमार्कको एउटा त्यस्तो टोली थियो जुन उपाधि दौडमा प्रवेश गर्न सक्थ्यो । तर, त्यस टोलीले १९८२ को विश्वकपका लागि छनोट गर्न सकेन् । उनीहरू युरो १९८४ का लागि छनोट भएका थिए । प्रतियोगितामा डेनमार्कको टोली ‘डेनिस डायनामाइट’ को रूपमा चिनिन थाल्यो । आफ्नो समूहमा दोस्रो हुँदै सेमिफाइनलमा पुगेको डेनमार्क स्पेनसँग पराजित हुँन पुग्यो । डेनमार्क पेनाल्टी सुटआउटमा पराजित भएको थियो ।
युरो खेलेको दुई वर्ष पछि डेनमार्क अन्ततः आफ्नो पहिलो विश्वकप १९८६ मा देखा पर्यो । त्यसबेला विश्वकपमा धेरै जसो समर्थकहरुले डेनिस राष्ट्रिय टोलीलाई समर्थन गरेका थिए । एल्कजोर र माइकल लाउड्रपको आक्रमणकारी जोडीसँग डेनमार्कले पश्चिम जर्मनी, उरुग्वे र स्कटल्याण्डलाई पराजित गर्दै समूहको शीर्ष स्थानमा रहँदै शीर्ष १६ मा स्थान बनायो । तर, शीर्ष १६ मा डेनमार्क स्पेनसँग ५–१ ले पराजित हुन पुग्यो ।
युरोपको च्याम्पियन
विश्वकपको सुरुवातपछि डेनमार्कले १९८८ को युरोमा भाग लियो । तर, स्पेन, इटाली र पश्चिमी जर्मनी रहेको समूहमा डेनमार्कले तीन वटै खेल हार्न पुग्यो । यो निराशाजनक प्रदर्शनपछि डेनमार्क १९९० विश्वकपमा छनोट हुन् असफल रह्यो ।
त्यसपछि डेनमार्कको टिम सम्हाल्न रिचर्ड मुलर नेअलसन आए । नेअलसनको पहिलो काम १९९२ को युरोको लागि छनोट गर्नु थियो । सुरुमा, नेअलसनसँग धेरै सफलता थिएन । खराब सुरुवातकै कारण लाउड्रप भाइहरूले राष्ट्रिय टोलीबाट सन्यास लिए । तर, त्यसपछिका आफ्ना बाँकी खेलहरू डेनमार्क जित्न सफल भयो । युगोस्लाभियालाई युद्ध प्रतिबन्धका कारण प्रतिस्पर्धाबाट वञ्चित गरिएपछि डेनमार्क युरोका लागि छनोट हुन पुग्यो ।
प्रतियोगितामा डेनमार्कका महान गोलकीपर पिटर स्मीचेल र टोलीमा फर्किएका ब्रायन लाउड्रपमा निर्भर थियो । आफ्नो समूहको दोस्रो स्थानमा रहँदै डेनमार्क सेमिफाइनलमा पुग्यो । सेमिफाइनलमा डेनमार्क पेनाल्टी सुटआउटमा नेदरल्याण्ड्सलाई हराउन पुग्यो । फाइनल खेल उनीहरुले जर्मनीसँग खेले । विश्वमै चर्चित जर्मनीमाथि विजय जित हाँसील गर्दै फुटबलको दुनियालाई डेनमार्कले चकित पारे । जहाँ जर्मनीलाई डेनमार्कले २–० ले पराजित गरेको थियो ।
टोलीमा उतारचढाव
डेनमार्कले पहिलो प्रमुख अन्तर्राष्ट्रिय ट्रफी जितपछि पतनको मार्गमा प्रवेश गर्यो । यूरो १९९६ मा उनीहरूको उपाधि यात्रा समूह चरणमै सिमित भयो । उनीहरुले समूहको अन्तिम खेलमा टर्कीलाई मात्र पराजित गर्न सकेका थिए । २००० मा अर्को यूरोमा देखा परे । तर, डेनमार्क प्रतियोगितामा सबैभन्दा खराब टिम साबित भयो । जहाँ डेनमार्कले समूहका तीन वटै खेल हार्न पुग्यो ।
यी निराशाजनक यात्राको बीचमा डेनमार्क पुनः १९९८ को देखा पर्यो र केही सुधारिएको प्रदर्शन गर्यो । दुबै लाउड्रप भाइहरूले अन्तिम अन्तर्राष्ट्रिय अभियानमा डेनमार्क केही मध्यम प्रदर्शन गरेको थियो । शीर्ष १६ मा नाइजेरियालाई ४–१ ले ध्वस्त पार्दै प्रतियोगितामा उत्कृष्ट प्रदर्शन देखायो । तर, प्रतिस्पर्धात्मक बनेको क्वाटरफाइनल खेलमा ब्राजिलसँग ३–२ ले पराजित हुँदै बाहिरियो ।
ओल्सेन ग्याङ
यी अपेक्षाकृत निराश परिणामहरूका कारण डेनमार्कले पूर्व कप्तान मोर्टन ओल्सेनलाई प्रबन्धक नियुक्त गर्यो । उनले तयार पारेको टोलीलाई ‘ओल्सेन ग्याङ’ भन्न थालियो । यस अवधिले टोलीको रणनीतिमा ठूलो परिवर्तन ल्यायो । ओल्सेनले आक्रमण खेल प्रस्तुत गर्ने शैलीमा ४–३–३ को रणनीतिलाई प्राथमिकता दिए । उनको योजनालाई समर्थन गर्दै सबै युवा राष्ट्रिय युवा टिमहरूले पनि ४–३–३ को रणनीति लागु गरे ।
विश्वकप २००२ र यूरो २००४ मा डेनमार्कले मिश्रित प्रदर्शन प्रस्तुत गर्यो । दुबै अवसरमा डेनमार्कले समूह चरणमा राम्रो प्रदर्शन गरेका थिए । २००२ मा समूहको अन्तिम खेलमा डेनमार्कले फ्रान्सलाई समेत पराजित गरेको थियो ।
विश्वकपमा शीर्ष १६ मा इंग्ल्यान्डसँग ३–० ले पराजित भयो । युरो २००४ मा पनि यस्तै परिणाम भोग्नु पर्यो । जहाँ चेक रिपब्लिकसँग क्वार्टरफाइनलमा ३–० ले नै पराजित हुँन पुग्यो ।
त्यसपछि विश्वकप र युरो दुबैमा छनोट हुन असफल भयो । ओल्सेनमाथी विश्वास पातलिन थाल्यो । तर, संघले उनलाई नै प्रशिक्षकको रुपमा निरन्तरता दिने निर्णय गर्यो । त्यसपछि टोलीले २०१० को विश्वकपका स्थान बनायो । पोर्चुगल र स्वीडेन रहेको कडा समूहबाट डेनमार्क छनोट भएको थियो । प्रतियोगितामा चोटका कारण उनको योजनालाई झनै कठिन बनाइ दियो । क्यामरूनविरूद्ध २–१ को जितको बाबजुद पनि डेनमार्क टोली आफ्नो समूहबाट माथि आउन सकेन् ।
एरिक्सनको आगमन
युरो २०१२ मा डेनमार्क जर्मनी, पोर्चुगल र नेदरल्याण्डस् सँगैको समूहमा परे । उनीहरुले आफ्नो समूहको पहिलो खेलमा नेदरल्याण्ड्सलाई १–० ले पराजित गरे । तर पोर्चुगलसँग ३–२ ले पराजति हुन पुगे । त्यसपछि नकआउट चरणमा पुग्न डेनमार्कलाई जर्मनीमाथी जित निकाल्नै पर्ने दबाब थियो । तर, जर्मनी वरुद्ध २–१ ले हार व्यहोर्दै बाहिरिए ।
यस समयसम्म डेनमार्कले आफ्ना सबै आशाहरू नयाँ खेलाडी क्रिश्चियन एरिक्सनमाथी राखेका थिए । जो विश्वकै एक उत्कृष्ट मिडफिल्डरका रुपमा चिनिएका थिए । तर, त्यसपछिको अर्को युरो र विश्वकपमा पुनः डेनमार्क छनोट हुन् सकेन् । एरिक्सनले १०६ खेलमा ३६ गोल गरि सकेका छन् ।
२०१८ को विश्वकपमा समूह चरणमा एक जित र दुई बराबरी खेल्दै नकआउट चरणमा पुग्यो । शीर्ष १६ मा अतिरिक्त समयमा पनि क्रोएसियासँग १–१ बराबरी खेल्यो । त्यसपछि खेलको निर्णय पेनाल्टीबाट गरिएको थियो । पेनाल्टीमा क्रोएसियासँग ३–२ ले पराजित हुँदै डेनमार्क प्रतियोगिताबाट बाहिरिन पुग्यो ।
यतिबेला डेनमार्क टोली युरो २०२० को तयारीमा जुटेको छ । डेनमार्क समूह 'बी' मा रहेको छ । यस समूहमा डेनमार्कसँगै बेल्जियम,रुस र फिनल्याण्ड रहेका छन् ।
-एजेन्सीको सहयोगमा
आधुनिक फुटबलको जन्मदाता
फ्रान्सको समुन्द्री यात्रा अनि पहिलो गोल
विश्वकपको प्रदर्शन दोहोर्याउने आशा
युद्धपछि बेल्जियमको संघर्ष
