काठमाडौं । भनिन्छ, जब ज्वालामुखीले आफ्नो उग्र रुप देखाउँछ, त्यसले वरपरका कसैलाई बाँकी राख्दैन । ठ्याक्कै त्यही चरित्र केहि बर्ष अघि अफगानी क्रिकेटले देखाएकाे थियाे ।
सन् २००१ मा अफगानी टोलीले अन्तराष्ट्रिय क्रिकेट परिषद् आईसीसीबाट मान्यता पाएको थियो । तालिबान लडाकु समूहले अफगानिस्तानमा क्रिकेटमाथि लगाएको प्रतिबन्ध सन् २००१ मा हटाएको थियो । त्यसपछि न हो अफगानी क्रिकेट खुल्न थालेको ।
सन् २००९ मा पहिलो पटक एकदिवसीय मान्यता पाएको अफगानिस्तानले २०१५ मा पहिलो पटक विश्वकपका लागि छनोट मात्रै भएन, पहिलो जित पनि हासिल गर्न सफल रह्यो ।
सन् २०१५ को विश्वकपमा उसले स्कटल्याण्डलाई पराजित गर्दै विश्व क्रिकेट जगतको ध्यान एकपटक आफुमा केन्द्रित गर्यो । एसोसियट राष्ट्रमाथि हाबी हुँदै आएको उसले केही टेस्ट राष्ट्रलाई समेत मात दिन थाल्यो ।
बंगलादेश, वेष्ट इण्डिज, जिम्बाबे, पाकिस्तान जस्ता टेस्ट राष्ट्रलाई पराजित गर्दै अफगानिस्तानले आफुलाई समेत टेस्ट राष्ट्रकाे लायक रहेको संकेत गरिसकेको छ ।
अफगानिस्तान भन्दा निकै पहिले नेपाल, नदरल्याण्डस, आयरल्याण्ड, युएई जस्ता देशले क्रिकेट खेल्न सुरु गरेका थिए । तर अब अफगानी क्रिकेटको स्तर निकै माथि पुगेको देखिन्छ ।
छोटो समयमा प्राप्त गरेको उपलब्धिलाई मध्ये नजर गर्दै आईसीसीले सन् २०१७ मा आयरल्याण्ड र अफगानिस्तानलाई टेस्ट राष्ट्रमा बढुवा गरिदियो ।
१२ औं संस्करणको विश्वकप अहिले ईङल्याण्ड र वेल्समा जारी छ । दोस्रो विश्वकपमा सहभागी अफगानिस्तानले ५ खेल खेल्दा कुनै जित निकाल्न सकेको छैन । सेमिफाइनलको लक्ष्य बोकेर इंङ्ल्याण्ड पुगेको अफगानिस्तान अंक तालिकाको पुछारमा छ ।
विश्वकप अघि क्रिकेट पण्डितहरुले प्रतियोगितामा अफगानिस्तानले रोमान्चकता थप्ने आशा राखेका थिए । समर्थकलाई पनि लागेको थियो, कम्तिमा २-३ खेल अफगानिस्तानले जितेर फर्कने छ ।
आशा नहोस पनि किन ? विश्वकप अघिको लय देख्दा सबैको अनुमान जायजनै थियो ।
विश्वकपको पहिलो खेलमा अफगानिस्तान टोली अस्ट्रेलियासंग पराजित भयो ।
त्यस्तै श्रीलंका, न्युजिल्याण्ड, दक्षिण अफ्रिका र इङ्ल्याण्डसंग लगातार हार ब्यहोरेको छ ।
उसले अब बाँकी खेल उपाधि दाबेदार मानिएका भारत, वेष्ट इण्डिज, बंगलादेश र पाकिस्तानसंग प्रतिस्पर्धा गर्नेछ । जहाँ अफगानिस्तानलाई जित निकाल्न निकै कठिन हुनेछ ।
किन अफगानिस्तानले विश्वकपमा अपेक्षा अनुसारको प्रर्दशन गर्न सकेन । सबैको मनमा प्रश्न यही छ । विश्वकप अघि अफगानिस्तानको टिममा भुकम्प गएको थियो ।
अफगानिस्तानका सर्वाधिक सफल कप्तानको रुपमा रहेका अजगर अफ्घानीलाई टोलीको कप्तानबाट हटाईएका थिए ।
चालु विश्वकपमा अफगानी टिममा खट्किएको समस्या भनेको अनुभबी कप्तानकाे नै हो ।
धेरै जसो देशले अधिकतम अनुभबी खेलाडीलाई विश्वकपको टिममा समावेश गर्न प्रयत्न गर्ने गर्छन् । तर क्रिकेट विकासको दौडमा रहेको अफगानिस्तानले विश्वकप अघि ठुलो गल्ति गर्यो । त्यसको पश्चताप अफगानिस्तानको क्रिकेट बोर्डलाई भएको हुनुपर्छ । कप्तानको जिम्मेवारीबाट मुक्त गरिएपनि अफ्घानी विश्वकप खेल्न ईङ्ल्याण्डमा छन् ।
कप्तानी परिवर्तनको निर्णयमा अफगानी स्टार खेलाडी मोहमद नाबी र रशिद खानले चर्को आलोचना गरेका थिए । सबै ढाँचाको क्रिकेटका कप्तान रहेका अफ्घानीलाई बर्खास्त गर्दै क्रिकेट बोर्डले सबै ढाँचामा फरक फरक कप्तान नियुक्त गरेको थियो ।
सन् २०१५ देखी २०१९ सम्म निरन्तर अफगानी टिमको कप्तानी गरेका अफ्घानीले देशलाई दोस्रो पटक विश्वकपसम्म पुर्याएका थिए । उनलाई अफगानिस्तानले बिर्सन नहुने थुप्रै घटना छन् ।
उनले २०१९ विश्वकपको छनोट प्रतियोगिताको केहि घण्टा अघि पेटको शल्यक्रिया गरेका थिए । सुरुवाती खेल गुमाए पनि केहि दिनपछि पेटमा पट्टि बानेर उनले राष्ट्रका लागि खेल्दै गरेको क्षण सायदै समर्थक र खेलाडीले बिर्सने छन् ।
उनको कप्तानिमा अफगानिस्तानले ५६ एक दिवसीय खेल खेलेको छ । जसमा ३१ खेलमा जित हात पारेको छ भने २१ खेलमा पराजित छ । एक खेल बराबरी गरेको छ भने तीन खेल नतिजा बिहिन छन् ।
अफ्घानीको नेतृत्वमा अफगानिस्तानले सर्वाधिक खेल जितेको छ । र, उसले ५७ दशमलब २ प्रतिशत खेलमा जित हात पारेको छ । जो अरु कप्तानको तुलनामा धेरै हो ।
आईसीसीको टी–ट्वान्टी वरियतामा बलर राशिद खान शीर्ष स्थानमा छन् । उनले आफुले खेलेका कप्तान मध्य अफ्घानी मनपर्ने कप्तान रहेको बताएका थिए ।
उनको कप्तानीमा खेल्न सुरु गरेका राशिदले केही विश्व कीर्तिमान बनाएका छन् । साथै उनकै नेतृत्वमा राशिदले उत्कृष्ट प्रर्दशन गर्दै विश्व वरियतामा फड्को मार्दै आएका छन् ।
तर विश्वकपमा उनको प्रर्दशन सोचे अनुरुप हुन सकेन । अझ भन्ने हो भने ईङ्ल्याण्डविरुद्वको खेलमा उनले एक नकारात्मक कीर्तिमान आत्साथ गरे । उनी एकदिवसीय विश्वकपमा सर्वाधिक रन खाने बलर बने । इङ्ल्याण्डविरुद्ध राशिदले ९ ओभर बलिङ गर्दै ११० रन खर्चिए र विकेट विहीन बने ।
लाग्दैछ, एक पटक विश्व क्रिकेटलाई नतमस्तक बनाउने गरि उदाएको अफगानी क्रिकेटले विश्राम लिएको छ ।
थाहा छैन, फेरी कुन दिन अफगानी क्रिकेट ज्वालामुखीको स्वरुप लिनेछ ।
